Αναστασίου Γιαννά
Σε διάφορα άρθρα μας, τονίσαμε επανειλημμένως την καταστροφική επίδραση που είχε το γνωστικό ρεύμα πάνω στον Δυτικό πολιτισμό. Μιλήσαμε για την ικανότητά του για μεταμόρφωση σε φιλοσοφικά ρεύματα ή πολιτικές ιδεολογίες, και επικεντρωθήκαμε ιδιαίτερα στην σχέση του με τα ρεύματα της αριστεράς.(Βλ. Οι Αρχετυπικές Έννοιες της Δεξιάς και της Αριστεράς). Όμως αυτό που δεν έχει μελετηθεί αρκετά, είναι η εμφάνιση γνωστικών τάσεων με δεξιά μεταμφίεση. Θα αρχίσουμε την ανάλυσή μας εστιάζοντας την προσοχή μας πάνω στο πρόσωπο του Γερμανού φιλοσόφου Georg Wilhelm Friedrich Hegel. Είναι πλέον αδιαμφισβήτητο ότι αυτός ο σημαντικός εκπρόσωπος του Γερμανικού ιδεαλισμού, είχε επηρεαστεί βαθιά από τα έργα γνωστικών μυστικιστών, όπως του Franz von Baader, του Meister Eckhart, του Jakob Böhme και άλλων. Έτσι, πίσω από τις περίτεχνες φιλοσοφικές του θεωρήσεις, στην πραγματικότητα κρύφτηκε η απόπειρά του να φέρει τη φιλοσοφία κοντύτερα στον γνωστικισμό. Άλλωστε είναι πολλοί οι αναλυτές που ανέδειξαν τις γνωστικές καταβολές του.
Ο Eric Voegelin γράφει: «Η γλώσσα της φαινομενολογίας του πνεύματος είναι φιλοσοφική, αλλά αυτή είναι ριζικά αντί-φιλοσοφική στην ουσία της και στις προθέσεις της. Πρέπει να χαρακτηριστεί σαν ένα έργο μαγείας: στην πραγματικότητα, είναι μία από τις μεγάλες μαγικές επεμβάσεις(...)Μπορούμε μόνον να στρέψουμε την προσοχή σε μερικά χωρία στα οποία εμφανίζεται το θέμα της θανάτωσης του Θεού που, στην πραγματικότητα, είναι το αντικείμενο όλης της συζήτησης. Το πιο σημαντικό κείμενο ασχολείται με τον θάνατο του Χριστού: «Ο θάνατος του Διαμεσολαβητή δεν είναι μόνον ο θάνατος της φυσικής του όψης...·αυτό που πεθαίνει δεν είναι μόνον το ήδη πεθαμένο κέλυφος που αποσπάστηκε από την ουσία, αλλά επίσης η αφαίρεση του θεϊκού είναι...Ο θάνατος αυτής της απεικόνισης (Vorstellung) περιλαμβάνει, λοιπόν ταυτόχρονα, τον θάνατο της αφαίρεσης της θεϊκού είναι (...) Αυτός ο θάνατος είναι το οδυνηρό συναίσθημα της δυστυχισμένης συνείδησης, λόγω του ότι ο ίδιος ο θεός πέθανε. Ό,τι όμως φαίνεται να είναι εδώ μια απλή εξαγγελία- η απλή παρατήρηση ενός γεγονότος- στην πραγματικότητα είναι κάτι περισσότερο. Πράγματι ο θεός πέθανε γιατί αυτός δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα στάδιο της ανθρώπινης συνείδησης που τώρα ξεπεράστηκε· και ξεπεράστηκε γιατί η συνείδηση στην διαλεκτική της πρόοδο πήγε πέραν από αυτό. Ο θάνατος του θεού δεν είναι ένα συμβάν αλλά η πράξη μιας διαλεκτικής». Έτσι ο Θεός, δημιουργός του σύμπαντος πεθαίνει, και την θέση του την παίρνει ο Προμηθεϊκός άνθρωπος, ο οποίος μέσω της «γνώσης», φθάνει στην αυτοθέωση. Είναι αξιοσημείωτο ότι από τον Χέγκελ προήλθαν δύο αντίθετα φιλοσοφικά ρεύματα: οι Χεγκελιανοί της Αριστεράς(David Strauss, Bruno Bauer, Feuerbach, Marx κ.λπ) και οι Χεγκελιανοί της «Δεξιάς»(Kasimir Conradi, Johann Eduard Erdmann, Κuno Fischer κ.ά.).
Το έμβλημα της εταιρείας της Θούλης
Ερχόμαστε λοιπόν στο θέμα μας. Ένα ρεύμα της δεξιάς, έχοντας χάσει την επαφή του με τον Χριστιανισμό αλλά και με τo αρχαίο Ελληνικό πνεύμα ( που, αν και το θεωρούσε πηγή έμπνευσής του, στην ουσία το ερμήνευε μέσα από νέο-γνωστικές οπτικές), οδηγήθηκε σε θεοσοφικά/γνωστικά μονοπάτια. Η αποκρυφιστική αναγέννηση στην Γερμανία άρχισε εξαιτίας της μεγάλης δημοτικότητας που είχε η Θεοσοφία της P. Blavatsky (ένα μείγμα γνωστικών και ανατολικών δοξασιών) στον Αγγλοσαξωνικό κόσμο κατά την περίοδο 1880-1890. Στην Γερμανία η πρώτη Θεοσοφική Εταιρεία εγκαταστάθηκε το 1884.Τη ίδια περίπου περίοδο πρόσωπα σαν τον Guido K.List και τον J. Lanz von Liebenfels δημιουργούν ομάδες που διακινούν συγκρητιστικές διδασκαλίες θεοσοφικού/γνωστικού περιεχομένου ανακατεμένες με Γερμανικό παγανισμό και φυλετικές θεωρίες. Και κάποια στιγμή, βέβαια, μέσα σε αυτό το πρόσφορο κλίμα, εμφανίστηκε ο Adam A. Rudolf Glauer(ψευδ. Rudolf von Sebottendorff), μυημένος στην μασονία από ένα ιουδαίο έμπορο της Θεσσαλονίκης, τον Termudi, και ο οποίος αργότερα έγινε μέλος στην μυστική εταιρεία ‹‹Ένωση και Πρόοδος››, μέσω της οποίας οι Νεότουρκοι ντονμέδες πραγματοποίησαν την επανάσταση του 1908 και, αργότερα, εκείνη του Μουσταφά Κεμάλ. Ο Sebottendorff λοιπόν, το 1918 στο Μόναχο μαζί με άλλους συνεργάτες εγκαθιστά τη νέο-γνωστική παγανιστική Εταιρεία της «Θούλης», μέσα από την οποία προήλθε ο πυρήνας του Ναζιστικού κόμματος. Ιδιαίτερα αποκαλυπτικά είναι αυτά που αναφέρει στο ημερολόγιό του για τον Rudolf Hess, ο Joseph Goebbels, ο οποίος δεν έτρεφε και μεγάλη συμπάθεια για τις μυστικιστικές θεωρίες: «...ένας ανόητος σαν αυτόν [δηλαδή ο Hess] ήταν ο αντικαταστάτης του Φύρερ. Είναι σχεδόν αδιανόητο. Οι επιστολές του είναι διάσπαρτες από αποκρυφιστικές θεωρίες κακoχωνεμένες(...) O Hess έφτιαξε ωροσκόπια και έβλεπε οράματα(...) Και αυτός [ο άνθρωπος] είναι ένας από τους κυβερνήτες της Γερμανίας...» Είναι γνωστό ότι και ο Himmler, αλλά και πολλοί άλλοι από την εθνικοσοσιαλιστική ελίτ είχαν παρόμοιες εμμονές (obsessions).
Συνοψίζοντας: Υπάρχουν δύο δρόμοι που οδηγούν στον γνωστικισμό, ένας «θηλυκός»( η αριστερά) και ένας «αρσενικός»(η παραποιημένη και διαστρεβλωμένη «δεξιά»).Έτσι τίθεται το ερώτημα : με ποιο τρόπο μπορεί κάποιος να αποφύγει να εισέλθει σε επικίνδυνες ατραπούς; Εάν δεν είναι Χριστιανός, ας έχει ως στέρεη βάση την Πλατωνική και Αριστοτελική παράδοση. Αν είναι Χριστιανός, ας εμπνέεται, σε πολιτικό επίπεδο, από τα ιδανικά του Μεσαιωνικού Ιπποτισμού.
Βιβλιογραφία.
I diari di Goebbels 1939-41, a cura di Fred Taylor, Ediz.Sperling & Kupfer,1984.
Magee G.A., Hegel and the Hermetic Tradition, CORNELL UNIVERSITY PRESS,2001
Eric Voegelin, Il Mito del Mondo nuovo, Ediz.Rusconi, 1990
Rudolf von Sebottendorff, Prima che Hitler venisse, Edizioni Arktos,1987
Nicholas Goodrick-Clarke, The Occult Roots of Nazism, The Aquarian Press,1985
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου