Οι Μονάδες μετρήσεως στην Αρχαία Ελλάδα

Στην Ελλάδα βασική μονάδα μέτρησης κατά τους αρχαίους χρόνους, ήταν ο πους. Το μέγεθος δεν ήταν σταθερό αλλά εξαρτιόταν από το σημείο όπου γινόταν η μέτρηση στο Εκατόμπεδο του Παρθενώνος. Έτσι το μήκος του κυμαινόταν από 0,3083 και 0,2970 μέτρα.

Υποδιαίρεση του ποδός ήταν ο δάκτυλος, 1/16 του ποδός ή 0,0193 μέτρα.

Από τον δάκτυλο παράγονταν οι παρακάτω μονάδες:

4 δάκτυλοι = 1 παλαιστή ή παλαστή
8 δάκτυλοι = ½ ποδός = 1 λιχάς
11 δάκτυλοι = 1 ορθόδωρον
12 δάκτυλοι = 1 σπιθαμή
16 δάκτυλοι = 1 πους
18 δάκτυλοι = 1 πυγμή
20 δάκτυλοι = 1 πυγών
24 δάκτυλοι = 1½ πους = 1 πήχυς

Παράγωγες μονάδες από τον πόδα ήταν οι εξής:

2½ πόδες = 1 απλούν βήμα
5 πόδες = 1 διπλούν βήμα
6 πόδες = 1 οργυιά
10 πόδες = 1 άκαινα
100 πόδες = 1 πλέθρο
600 πόδες = 1 στάδιο

Το μήκος του σταδίου διέφερε στις αρχαίες πόλεις και εξαρτιόταν από το μήκος του ποδός. Έτσι το αττικό στάδιο είχε μήκος 184,98 μέτρα, το ολυμπιακό 192,27 μέτρα, το οδοιπορικό 157,50 μέτρα.

Από το στάδιο παραγόταν οι εξής μονάδες:

2 στάδια = 1 δίαυλος
4 στάδια = 1 ιππικόν
12 στάδια = 1 δόλιχος
30 οδοιπ. στάδια = 1 περσικός παρασάγγης
40 οδοιπ. στάδια = 1 αιγυπτιακός σχοινός

Τα κυριότερα μέτρα επιφάνειας ήταν το τετραγωνικό πλέθρο , η άρουρα (1/4 του πλέθρου) και ο έκτος (1/6 του πλέθρου).

Η βάση των μονάδων για την μέτρηση των στερεών ήταν ο κύαθος (0,046 λίτρα), ενώ παράγωγες μονάδες του ήταν οι παρακάτω:

6 κύαθοι = 1 κοτύλη
3 κοτύλες = 1 ξέστης
2 ξέστες = 1 χοίνικας
4 χοίνικες = 1 ημίεκτον
8 χοίνικες = 1 εκτεύς
6 εκτείς = 1 μέδιμνος

Για τα υγρά η βάση των μονάδων μέτρησης ήταν και πάλι ο κύαθος και από αυτόν παραγόταν οι εξής μονάδες:

1 ½ κύαθοι = 1 οξύβαφον
2 οξύβαφα = 1 ημικότυλον
2 ημικότυλα = 1 κοτύλη
2 κοτύλες = 1 ξέστης
16 ξέστες = 1 χους
12 χόες = 1 μετρητής (39,4 λίτρα)

Βασική μονάδα μέτρησης του βάρους ήταν ο οβολός (0.72 γραμμάρια). Από τον οβολό προέκυπταν οι εξής μονάδες:

1 δραχμή = 6 οβολοί
1 μνα = 100 δραχμές
1 τάλαντο = 60 μνα (25,86 χιλιόγραμμα)

Πηγή