ΤΑ ΕΣ ΤΟΝ ΤΥΑΝΕΑ ΑΠΟΛΛΩΝΙΟΝ

Απόσπασμα από το έργο του ΦΙΛΟΣΤΡΑΤΟΥ, «Άπαντα τα ες τον Τυανέα Απολλώνιον », εκδόσεις Κάκτος. Ο Φιλόστρατος έζησε από το 170 έως το 249.
Όσοι επαινούν τον Σάμιο Πυθαγόρα λένε  γι' αυτόν ότι δεν ήταν ακόμη  Ίωνας, όταν γεννήθηκε κάποτε  στην Τροία ως Εύφορβος (μετενσάρκωση).
Πέθανε και αναβίωσε, αλλά το ότι είχε πεθάνει, επιβεβαιώνεται  και από τον Όμηρο. Ποτέ δεν φορούσε ρούχα από δέρμα  σκοτωμένων  ζώων και επίσης απέφευγε να
τρώει και να θυσιάζει ζώα για να διατηρείται αγνός. Δεν ήθελε να  βάφονται οι βωμοί με  αίμα και προτιμούσε τις μελόπιτες, το λιβάνι  και τους ύμνους. Τέτοιες προσφορές συνήθιζε να κάνει στους θεούς εκείνος ο άνδρας  γιατί γνώριζε πως τις προτιμούσαν οι θεοί από τις εκατόμβες  και τα μαχαίρια μέσα σε πανέρια.
Συναναστρεφόταν με τους θεούς και μάθαινε από αυτούς ποιες ανθρώπινες ενέργειες τους ευχαριστούν και ποιες απεχθάνονται.
Από τους θεούς διδάχτηκε και τα σχετικά με τη φύση. Οι άλλοι είχαν διάφορες  γνώμες  για τον θεό  και  αντίθετες μεταξύ τους. Σ'αυτόν είχε φανερωθεί οΑπόλλων και είπε ποιος ήταν. Κι άλλοι θεοί είχαν φανερωθεί χωρίς να πουν ποιοι είναι, όπως η Αθηνά, οι Μούσες και άλλοι, των οποίων τις μορφές και τα ονόματα αγνοούν οι άνθρωποι.
Ότι έλεγε ο Πυθαγόρας οι συνομιλητές του το θεωρούσαν νόμο και τον  τιμούσαν ως απεσταλμένο του Δία. Κρατούσαν κλειστό το στόμα τους  σχετικά με το θείο, διότι άκουγαν πολλά θεϊκά και απόρρητα που ήταν δύσκολο να μην τα πουν αν δεν μάθαιναν πρώτα ότι και η σιωπή είναι λόγος.
Λένε ότι και ο Ακραγαντίνος Εμπεδοκλής  αυτη τη σοφία ακολούθησε.  Γιατί το «χαίρετε, δεν είμαι πια για σας θνητός αλλά αθάνατος θεός» και το «κάποτε υπήρξα κοπέλα  και νέος», (μετενσάρκωση) όπως επίσης και η προσφορά  στην Ολυμπία μιας πίτας με σχήμα βοδιού, που λέγεται  πως είχε  φτιάξει, αποδεικνύουν πως συμφωνούσε με τον Πυθαγόρα. Λένε κι άλλα πολλά  γι'αυτούς που ακολούθησαν τον φιλοσοφικό τρόπο του Πυθαγόρα με τα οποία δεν χρειάζεται να ασχοληθώ τώρα, γιατί  βιάζομαι να ολοκληρώσω  την ιστορία μου.
II. Ο Απολλώνιος είχε απόψεις ανάλογες με αυτούς και πλησίασε τη φιλοσοφία με τρόπο θεϊκότερο απ'ότι ο Πυθαγόρας, αποδείχτηκε ανώτερος από τους τυράννους και έζησε σε μια εποχή ούτε πολύ  παλιά ούτε πολύ πρόσφατη. Οι άνθρωποι ωστόσο δεν τον  γνωρίζουν ακόμη από την αληθινή σοφία του που την άσκησε με ορθότητα  και τρόπο φιλοσοφικό.
Δεν μπορεί να κατηγορεί κανείς τον Απολλώνιο επειδή προαισθάνθηκε  και προέβλεψε πολλά, διότι, τότε θα έπρεπε να κατηγορηθεί και ο Σωκράτης  για όσα  γνώριζε εκ  των προτέρων με τη βοήθεια του δαιμονίου του και οΑναξαγόρας για όσα προέβλεπε. Ποιος δεν  γνωρίζει ότι ο Αναξαγόρας πήγε στην Ολυμπία σε εποχή μεγάλης ανομβρίας  και μπαίνοντας στο στάδιο καλυμμένος με προβιά προέβλεψε βροχή, είπε  πως θα γκρεμιστεί ένα σπίτι και δεν  διαψεύστηκε, ότι η μέρα θα  γινόταν νύχτα και ότι κοντά στους  Αιγός ποταμούς θα πέσουν πέτρες από τον ουρανό; Δεν  επαληθεύτηκαν οι προφητείες  του;
Ενώ  αυτά τα θεωρούν ως  δείγματα της σοφίας του Αναξαγόρα, από τον Απολλώνιο προσπαθούν να αφαιρέσουν  την  ικανότητα πρόβλεψης με τη βοήθεια  της σοφίας και λένε  πως προέβλεπε με τη βοήθεια κάποιας μαγικής τέχνης. Νομίζω πως δεν πρέπει να αδιαφορούμε  για  την άγνοια  των πολλών, αλλά να κάνουμε  γνωστή  την εποχή  κατά  την οποία ο άνδρας αυτός είπε ή έπραξε  κάτι, και τους φιλοσοφικούς τρόπους που τον έκαναν να θεωρείται δαιμόνιος  και θεϊκός. Μερικά από τα στοιχεία μου  συγκεντρώθηκαν από  τις πόλεις που τον  αγάπησαν, άλλα από ιερά στα οποία επανέφερε τους παραμελημένους  πια θεσμούς, άλλα απ' όσα είπαν άλλοι γι' αυτόν και μερικά από  επιστολές που εκείνος έστειλε σε  βασιλείς, σοφιστές, φιλοσόφους, στους Ηλείους, στους Δελφούς, στους Ινδούς, στους  Αιγυπτίους, σχετικές με τους θεούς, τους θεσμούς, τα ήθη  και τους νόμους, όπου διόρθωνε  οτιδήποτε ήταν εσφαλμένο. Τα πιο ακριβή στοιχεία τα συγκέντρωσα έτσι:
III. Υπήρξε ένας άνδρας, ο Δάμις, που δεν ήταν άσοφος και κατοικούσε κάποτε στην αρχαία Νίνο.
Αυτός υπήρξε  μαθητής του Απολλώνιου και έγραψε  σχετικά με τις περιοδείες  του, στις οποίες λέει  πως τον συνόδευσε κι ο ίδιος, και  επίσης σχετικά με τις γνώμες, τις ομιλίες και τις προβλέψεις  του. Κάποιος συγγενής του  Δάμι, αυτά τα βιβλία  του, που ήταν ακόμη άγνωστα, έκανε  γνωστά στην αυτοκράτειρα  Ιουλία". Σε εκείνης τον κύκλο  έτυχε να ανήκω  — επαινούσε  και  ασπαζόταν όλους τους ρητορικούς λόγους— και  γι' αυτό με διέταξε να  αντιγράψω αυτές τις διατριβές και να δώσω ύφος λογοτεχνικό,  γιατί ο  καταγόμενος από τη Νίνο  τις έγραψε με σαφήνεια, αλλά χωρίς δεξιοτεχνία. Βρήκα  κατά  τύχη  και κάποιο βιβλίο του Μάξιμου του Αιγιέως, που περιλάμβανε όσα έκανε ο  Απολλώνιος στις Αιγές, και επίσης τη διαθήκη του Απολλώνιου, απ' όπου μπορούμε να  διαπιστώσουμε πως είχε κάτι το θεϊκό που τον ώθησε στη φιλοσοφία.
Δεν πρέπει να δίνουμε μεγάλη προσοχή στα τέσσερα βιβλία που έγραψε ο Μοιραγένης για τον Απολλώνιο γιατί αγνοούσε πολλά  σχετικά μ' αυτόν. Έχω πει λοιπόν πώς συγκέντρωσα τα διάσπαρτα τού τα στοιχεία και φρόντισα για τη σύνθεση τους. Η ιστορία ας είναι απόδοση  τιμής προς τον άνδρα  για τον οποίο  γράφτηκε και μακάρι να ωφελήσει τους φιλομαθείς διότι πραγματικά θα μάθουν  πράγματα που ως τώρα αγνοούσαν.
IV. Πατρίδα  του Απολλώνιου  ήταν τα Τύανα, Ελληνική πόλη  της Καππαδοκίας. Ο πατέρας του είχε το ίδιο όνομα και  καταγόταν από αρχαία  γενιά που οι ρίζες  της  έφταναν ως τους  οικιστές.  Ήταν ο πλουσιότερος από  τους  συμπολίτες  του, αν  και όλο το έθνος  είναι πλούσιο.
Όταν η μητέρα  του Απολλώνιου επρόκειτο να τον γεννήσει, παρουσιάστηκε μπροστά  της το φάντασμα του  θεού Πρωτέα,  για τον οποίο ο Όμηρος λέει  πως άλλαζε μορφές.
Χωρίς να φοβηθεί, ρώτησε  τι θα  γεννήσει  και εκείνος  απάντησε «εμένα». «Ποιος  είσαι συ;» ρώτησε. «Ο Πρωτέας»,  απάντησε.
Δεν  χρειάζεται να εξηγήσω ποιος  ήταν  στη  σοφία ο Πρωτέας σε όσους έχουν διαβάσει τους ποιητές. Είχε διάφορες μορφές, που  άλλαζαν συνέχεια, δεν ήταν δυνατόν να  συλληφθεί  και, όπως  φαίνεται,  γνώριζε και προέβλεπε τα πάντα. Πρέπει να έχουμε στον νου μας τον Πρωτέα, διότι στη διάρκεια  της  ιστορίας θ' αποδειχτεί ότι ο Απολλώνιος είχε  την  ικανότητα  της πρόγνωσης περισσότερο από τον Πρωτέα και  ξέφυγε από πολλούς κινδύνους και δυσκολίες με μεγαλύτερη ευκολία σε περιπτώσεις που τον είχαν περιβάλει ασφυκτικά.
V. Λένε πως γεννήθηκε σε λιβάδι, κοντά στο μέρος όπου υπάρχει  τώρα το ιερό του. Δεν πρέπει να αγνοούμε με ποιον τρόπο γεννήθηκε. Όταν  έφτασε η μητέρα του στην ώρα  του τοκετού, ονειρεύτηκε  πως έπρεπε να  πάει στο λιβάδι για να μαζέψει λουλούδια. Όταν έφτασε εκεί, μάζευαν λουλούδια οι δούλες κι αυτή αποκοιμήθηκε στο γρασίδι. Κάποιοι  κύκνοι, που ζούσαν εκεί, έστησαν χορό γύρω της καθώς κοιμόταν  και σηκώνοντας  τα φτερά, όπως  συνηθίζουν, έβγαλαν φωνή όλοι  μαζί — έπνεε  και ζέφυρος στο  λιβάδι.
Εκείνη  πετάχτηκε  πάνω από  την ωδή και γέννησε. Κάθε έκπληξη μπορεί να προκαλέσει πρόωρη  γέννα. Οι ντόπιοι λένε  πως  τη στιγμή που γεννήθηκε δημιουργήθηκε κεραυνός που φαινόταν  πως θα πέσει  στη  γη, όμως έμεινε μετέωρος  και χάθηκε ψηλά στον αιθέρα. Με όλα  αυτά, νομίζω, οι θεοί ήθελαν να φανερώσουν  και να προσημάνουν τη δόξα του άνδρα  αυτού, την ανωτερότητα του πάνω σε όλα τα γήινα  και το ότι είναι παρόμοιος με τους θεούς.
Οι ντόπιοι θεωρούν τον Απολλώνιο γιο του  Δία, όμως εκείνος ονομάζει τον εαυτό  του γιο του  Απολλώνιου.
V I I. Όταν έφτασε στην ηλικία που μαθαίνουμε γράμματα, φάνηκε η ισχυρή μνήμη του και η αγάπη του για τη μελέτη. Χρησιμοποιούσε  την  Αττική διάλεκτο και δεν την αλλοίωσε με  τοπικούς ιδιωματισμούς. Όλα τα βλέμματα στρέφονταν πάνω του γιατί η ομορφιά του δεν περνούσε απαρατήρητη. Όταν έγινε δεκατεσσάρων χρόνων, ο πατέρας του τον πήγε στους Ταρσούς κοντά στον Ευθύδημο από τη Φοινίκη. Ο Ευθύδημος, που ήταν σπουδαίος ρήτορας, τον εκπαίδευε  και ο Απολλώνιος υπάκουε στον δάσκαλο του, ενώ  γiα τα ήθη  της πόλης έδειχνε δυσαρέσκεια  και τα θεωρούσε  ακατάλληλα  για φιλοσοφική ανατροφή.  Διότι σε κανένα άλλο μέρος δεν υπήρχε περισσότερη  τρυφή και όλοι εκεί ήταν γεμάτοι χλευασμό και αλαζονεία και ενδιαφέρονταν για τα λινά περισσότερο απ' όσο οι  Αθηναίοι για τη σοφία. Κάθονταν  στις όχθες του Κύδνου, που διασχίζει  την πόλη, σαν υδρόβια πτηνά. Σε κάποια επιστολή του ο Απολλώνιος τους είχε πει: «Σταματήστε να μεθάτε με το νερό». Παρακάλεσε λοιπόν τον πατέρα του  και μετέφερε τον δάσκαλο στις κοντινές Αιγές, όπου υπήρχε  ησυχία ευνοϊκή  για ενασχόληση με τη φιλοσοφία  και σπουδές κατάλληλες  για τους νέους  και ιερό του Ασκληπιού, όπου ο θεός εμφανιζόταν στους ανθρώπους.
Εκεί ασχολούνταν μαζί του με τη φιλοσοφία Πλατωνικοί, οπαδοί του Χρυσίππουκαι Περιπατητικοί. Είχε την ευκαιρία να ακούσει και την Επικούρεια φιλοσοφία,που  επίσης δεν απέρριπτε, κυρίως όμως έδειχνε κάποια  μυστική έφεση  στηνΠυθαγόρεια φιλοσοφία.
Από το enneaetifotos