Νέο σύνταγμα στην Ισλανδία, και η συνωμοσία της σιωπής …

Η Ισλανδία τελείωσε το 2011 με αύξηση 2,1% του ΑΕΠ της που θα πρέπει,σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,να ανέλθει στο ποσοστό του 2,7% το 2013, χάρη κυρίως στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Η Ισλανδία είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα που απέρριψε με δημοψήφισμα τη διάσωση των ιδιωτικών τραπεζών της, αφήνοντας να καταρρεύσουν μερικές από αυτές και δικάζοντας πολλούς τραπεζίτες για τα οικονομικά εγκλήματα τους, αλλά περιέργως τα γαλλικά και τα ευρωπαϊκά μέσα μαζικής ενημέρωσης δεν το αναφέρουν, η το αναφέρουν ελάχιστα…
Δεν υπάρχει επίσημη λογοκρισία στα μέσα ενημέρωσης, στο ραδιόφωνο ή την τηλεόραση, αλλά οι δημοσιογράφοι και οι εμπειρογνώμονες από όλους τους ορίζοντες, τόσο πρόθυμοι για να μιλήσουν για το τι συμβαίνει στην Αίγυπτο, τη Λιβύη και τη Συρία, δεν λένε απολύτως τίποτα για το τι συμβαίνει στην Ισλανδία. Μήπως μίλησαν για αυτό στις πολλές πολιτικές συζητήσεις για τις προεδρικές εκλογές; Μήπως είδαμε καμιά εικόνα στην τηλεόραση; Φυσικά όχι, γιατί οι Ευρωπαίοι θα μπορούσαν να έχουν την κακή ιδέα να εμπνευστούν από αυτά…

Στην Ισλανδία, ο λαός ανάγκασε σε παραίτηση μια κυβέρνηση στο σύνολό της. Οι μεγάλες τράπεζες κρατικοποιήθηκαν και αποφασίστηκε να μην πληρωθεί το χρέος που είχαν συνάψει με τράπεζες στη Βρετανία και την Ολλανδία, χρέος που πρόεκυψε από την σφαλμένη χρηματοπιστωτική πολιτική τους.

• 2008: Οι τράπεζες Glitnir, Kaupthing και Landsbankinn εθνικοποιήθηκαν, προκειμένου να αποφευχθεί η χρεοκοπία τους παρά να  συνεισφέρουν άνευ όρων δημόσια κεφάλαια, όπως στην Ισπανία ή άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Το σύνολο του χρέους της Ισλανδίας ισούταν με 9 φορές το ΑΕΠ της. Το νόμισμα κατέρρευσε και το χρηματιστήριο ανέστειλε τις δραστηριότητες του μετά από μια πτώση 76%.

• 2009: Το ΔΝΤ, ως συνήθως, απαίτησε, σε αντάλλαγμα των λεγομένων μέτρων  «προσαρμογής» την περικοπή των κοινωνικών δαπανών που προκάλεσε την οργή του πληθυσμού, την πτώση της κυβέρνησης και την κήρυξη πρόωρων εκλογών.

Η αριστερά κέρδισε την απόλυτη πλειοψηφία, προκαλώντας την κατάρρευση του Κόμματος της Ανεξαρτησίας, ένα συντηρητικό κόμμα, που ήταν ανέκαθεν η κυρίαρχη δύναμη στη χώρα που διατήρησε μόνο το 23,7% των ψήφων. Η Johanna Siguroardottir επιλέχτηκε να ηγηθεί της κυβέρνησης μαζί με τους σοσιαλδημοκράτες και τους αριστερούς οικολόγους.
Η δεινή οικονομική κατάσταση της χώρας εξακολουθούσε να υφίστατο. Μέσω ενός νόμου, προτάθηκε στη Μεγάλη Βρετανία και την Ολλανδία την αποπληρωμή του χρέους και τη πληρωμή 3.500 εκατ. ευρώ, ποσό που έπρεπε να καταβληθεί σε μηνιαίες δώσεις από όλες τις οικογένειες της Ισλανδίας για 15 χρόνια με επιτόκιο 5%. Αλλά ο λαός πάλι κατέβηκε στο δρόμο και απαίτησε τον νόμο να τεθεί σε δημοψήφισμα.

• Ιανουάριος 2010: Ο Πρόεδρος αρνήθηκε να κυρώσει αυτόν το νόμο και ανακοίνωσε την προσφυγή στη λαϊκή ετυμηγορία

• Μάρτιος 2010: Το δημοψήφισμα έλαβε χώρα και το Όχι στην αποπληρωμή του χρέους κέρδιζε με το 93% των ψήφων.

Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση προσπαθούσε να ρυθμίσει νομικά τις ευθύνες για τη κρίση. Άρχισαν οι συλλήψεις αρκετών τραπεζιτών και ανωτέρων στελεχών. Η Ιντερπόλ ξεκίνησε έρευνα και όλοι οι τραπεζίτες που εμπλέκονταν αναχώρησαν από τη χώρα. Σε αυτό το πλαίσιο κρίσης, εκλέχτηκε μία συνέλευση με αποστολή να συντάξει ένα νέο σύνταγμα για να αντικαταστήσει το υπάρχον που ήταν απλό αντίγραφο του δανικού συντάγματος.
Για αυτό το σκοπό, έγινε άμεση προσφυγή στον κυρίαρχο λαό ο οποίος έκλεξε 25 πολίτες χωρίς πολιτική συγγένεια μεταξύ των 522 υποψηφίων που παρουσιαστήκαν (προϋπόθεση: να είναι ενήλικας και να έχει λάβει την υποστήριξη τουλάχιστον 30 ατόμων).

• Σεπτέμβριος 2010: Ο πρώην πρωθυπουργός Geir Haarde ενάγεται για αμέλεια στη διαχείριση της κρίσης. Η Ιντερπόλ εξέδωσε επίσης διεθνές ένταλμα σύλληψης κατά του πρώην προέδρου της Sigurdur Einarsson.

• Φεβρουάριος 2011: Η Συντακτική Συνέλευση άρχισε τις εργασίες της για να παρουσιάσει, από τις γνώμες που συλλέχτηκαν από διάφορες συνελεύσεις που πραγματοποιήθηκαν σε όλη τη χώρα, ένα σχέδιο ενός Μεγάλου Χάρτη (Magna Carta).

• Μάρτιος 2011: Μετά από ορισμένες κριτικές σχετικά με το χαμηλό ποσοστό συμμετοχής (36%) για τον διορισμό των μελών της Συντακτικής Συνέλευσης, ο Πρωθυπουργός, σε συνεννόηση με τους ηγέτες των κυριοτέρων κομμάτων που εκπροσωπούνται στο Κοινοβούλιο, συγκροτεί μια συμβουλευτική επιτροπή για να συνεχίσει την αναθεώρηση του συντάγματος. Η τελευταία προτείνει στο Κοινοβούλιο να διορίσει ένα «Συνταγματικό Συμβούλιο» από 25 μέλη της διαλυμένης Συνταγματικής Συνέλευσης.

• Απρ. 2011: Οι πολίτες λένε εκ νέου Όχι σε ένα δεύτερο δημοψήφισμα για την αποπληρωμή του χρέους, μετά την άρνηση του Ισλανδού Πρόεδρου Olafur Ragnar Grimsson να υπογράψει το νόμο της 16ης Φεβρουαρίου 2011 (γνωστός ως «τρίτος νόμος Icesave »). Η νέα κεντροαριστερή κυβέρνηση δήλωνε πράγματι ότι είχε εξασφαλίσει νέα συμφωνία Icesave που ήταν καλύτερη από την προηγούμενη, αλλά ο λαός της Ισλανδίας εξακολούθησε να αρνηθεί να συμμετάσχει στην χρεοκοπία των τραπεζών που κρίθηκαν ως ανεύθυνες.

• Ιούλιος 2011: Με βάση τις εκθέσεις της Συνταγματικής Επιτροπής και του Εθνικού Φόρουμ (πολίτες), το Συνταγματικό Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα ένα σχέδιο συντάγματος που υποβλήθηκε στο Κοινοβούλιο στις 27 Ιουλίου. Το τελευταίο, υπεύθυνο για την τροποποίηση του σχεδίου, ασχολήθηκε με αυτή την εντολή το φθινόπωρο του 2011 και οι συζητήσεις βρίσκονται ακόμα σε εξέλιξη.

Οι κύριες προτάσεις του νέου Συντάγματος
Από το σύνολο των 114 άρθρων και εννέα κεφαλαίων, μπορούμε να σημειώσουμε συγκεκριμένα:

• Άρθρο 15: Δικαίωμα στην πληροφόρηση. Οι πληροφορίες και τα έγγραφα που κατέχουν οι δημόσιες αρχές θα πρέπει να είναι διαθέσιμα χωρίς καμία εξαίρεση και η πρόσβαση του κοινού σε αυτά τα έγγραφα θα πρέπει να διασφαλίζεται από το νόμο.

• Άρθρο 63: Δημιουργία Επιτροπής Επίβλεψης της ευθύνης της κυβέρνησης. Μια έρευνα σχετικά με τις δράσεις και τις αποφάσεις της κυβέρνησης μπορεί να ζητηθεί από το ένα τρίτο των μελών της Αλθίνγκι (ισλανδικό κοινοβούλιο).

• Άρθρο 65: Δικαίωμα στην άμεση προσφυγή σε δημοψήφισμα. Το 10% των ψηφοφόρων μπορούν να ζητήσουν εθνικό δημοψήφισμα για τους νόμους που ψηφίζει η Αλθίνγκι.

• Άρθρο 66: Δυνατότητα άμεσης προσφυγής κατά της Αλθίνγκι. Το 2% των ψηφοφόρων μπορεί να υποβάλει μια ερώτηση στο Κοινοβούλιο και να υποβάλει  νομοσχέδιο εάν υποστηρίζεται από το 10% των ψηφοφόρων.

• Άρθρο 90: Διορισμός του πρωθυπουργού. Ο πρωθυπουργός διορίζεται από το Κοινοβούλιο.

• Άρθρο 99: Ανεξαρτησία των δικαστηρίων. Η ανεξαρτησία των δικαστηρίων πρέπει να είναι εγγυημένη από το νόμο.

• Άρθρο 105: Αυτονομία των τοπικών κοινωνιών. Οι πηγές εσόδων της τοπικής αυτοδιοίκησης πρέπει να είναι εγγυημένες από το νόμο, όπως και το δικαίωμά καθορισμού της χρήσης αυτών των πόρων.

Το νέο σύνταγμα θα πρέπει να υποβληθεί σε δημοψήφισμα πριν από την ψηφοφορία από το Κοινοβούλιο. Θα πραγματοποιηθεί μάλλον στις 30 Ιουνίου, σε συνδυασμό με τις προεδρικές εκλογές ή το φθινόπωρο.
Η Ισλανδία δεν είναι σίγουρα παρά μια μικρή χώρα με 320.000 κατοίκους, όμως, δίνει ένα μάθημα δημοκρατίας στα μεγάλα κράτη της Ευρώπης και του κόσμου.
Σκεφτείτε για παράδειγμα ότι στη Γαλλία, η συνταγματική μεταρρύθμιση του 2008 γράφτηκε ολόκληρη στα Ηλύσια και ότι οι βουλευτές την ενέκριναν μόνο με δύο ψήφους διαφορά, αφού είχαν υποστεί για εβδομάδες τις ακραίες απαράδεκτες πιέσεις από τον αρχηγό του κράτους …

 Ινφογνώμων Πολιτικά