ΝΟΜΟΣ ΥΠ' ΑΡΙΘ. 3845 (ΦΕΚ Α΄ 65/06.05.2010)
Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της ελληνικής οικονομίας από
τα κράτη - μέλη της Ζώνης του ευρώ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.
Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εκδίδομε τον ακόλουθο νόμο που ψήφισε η Βουλή:
Αρθρο πρώτο
Μηχανισμός στήριξης της ελληνικής οικονομίας
1. Με τη Δήλωση των Αρχηγών Κρατών και Κυβερνήσεων της Ζώνης του ευρώ που
δημοσιοποιήθηκε στις Βρυξέλλες την 25η Μαρτίου 2010 και προσαρτάται στον
παρόντα νόμο ως Παράρτημα Ι, αποφασίστηκε για την οικονομική και τη
δημοσιονομική σταθερότητα της ευρωζώνης, η δημιουργία μηχανισμού στήριξης.
2. Με τη Δήλωση για τη στήριξη της Ελλάδας από τα κράτη - μέλη της Ζώνης του
ευρώ που δημοσιοποιήθηκε στις Βρυξέλλες την 11η Απριλίου 2010 και προσαρτάται
στον παρόντα νόμο ως Παράρτημα II στην αγγλική γλώσσα, και σε μετάφραση της
στην ελληνική γλώσσα, αποφασίστηκε η ενεργοποίηση του μηχανισμού στήριξης της
παραγράφου 1 με την κατάρτιση κοινού προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή,
σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, και από το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο και τις ελληνικές αρχές.
3. Για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης που συγκροτήθηκε σύμφωνα με τις
Δηλώσεις των προηγούμενων παραγράφων, καταρτίστηκε από το Υπουργείο
Οικονομικών με τη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής
Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου σχέδιο προγράμματος
(Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής και Μνημόνιο
Συνεννόησης στις Συγκεκριμένες Προϋποθέσεις Οικονομικής Πολιτικής) το οποίο
με επιστολές του Υπουργού Οικονομικών και του Διοικητή της Τράπεζας της
Ελλάδος διαβιβάστηκε, αφ' ενός προς τον Πρόεδρο του Συμβουλίου των Υπουργών
Οικονομικών της ευρωζώνης, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική
Τράπεζα και αφ' ετέρου προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το σχέδιο
προγράμματος προσαρτάται στον παρόντα νόμο ως Παραρτήματα III και IV, στην
ελληνική γλώσσα.
4. Παρέχεται στον Υπουργό Οικονομικών η εξουσιοδότηση να εκπροσωπεί το
Ελληνικό Δημόσιο και να υπογράφει κάθε μνημόνιο συνεργασίας, συμφωνία ή
σύμβαση δανεισμού, διμερή ή πολυμερή, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα κράτη -
μέλη της ζώνης του ευρώ, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και την Ευρωπαϊκή
Κεντρική Τράπεζα, προκειμένου να εφαρμοστεί το πρόγραμμα της προηγούμενης
παραγράφου. Τα μνημόνια, οι συμφωνίες και οι συμβάσεις του προηγούμενου
εδαφίου, εισάγονται στη Βουλή για κύρωση.
Αρθρο δεύτερο
Καθορισμός γενικού πλαισίου και εξουσιοδοτήσεις για λήψη μέτρων εφαρμογής
του προγράμματος
1. α. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση του
Υπουργού Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, λαμβάνονται
όλα τα ενδεικνυόμενα μέτρα δημοσιονομικής πολιτικής, με τη συμπλήρωση, την
κατάργηση ή την τροποποίηση των κειμένων διατάξεων, για την επίτευξη των
στόχων του προγράμματος του προηγούμενου άρθρου.
β. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών, Αποκέντρωσης
και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, που εκδίδεται μέσα σε ένα μήνα από την έναρξη
ισχύος του νόμου αυτού, διενεργείται απογραφή του πάσης φύσεως προσωπικού στο
Δημόσιο και τα Ν.Π.Δ.Δ..
Το προσωπικό που απογράφεται λαμβάνει τις πάσης φύσεως τακτικές ή έκτακτες
αποδοχές, αποζημιώσεις και με οποιαδήποτε άλλη ονομασία αμοιβές, υποχρεωτικά
μέσω τραπεζικού λογαριασμού από Ενιαία Αρχή Πληρωμής που συστήνεται με την
απόφαση του προηγούμενου εδαφίου στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Με την
ίδια απόφαση ρυθμίζεται κάθε αναγκαίο ζήτημα για τη συγκρότηση, οργάνωση και
λειτουργία της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής, η διαδικασία απογραφής, η ένταξη των
αναγκαίων στοιχείων σε ηλεκτρονική βάση δεδομένων, ο χρόνος, ο τρόπος και τα
όργανα απογραφής, καθώς και η ημερομηνία έναρξης της καταβολής των πάσης
φύσεως αποδοχών, από την Ενιαία Αρχή Πληρωμής. Μετά την οριζόμενη από την ως
άνω απόφαση ημερομηνία έναρξης καταβολής των πάσης φύσεως αποδοχών από την
Ενιαία Αρχή Πληρωμής μέσω τραπεζικού λογαριασμού, απαγορεύεται και είναι
απολύτως άκυρη η με διαφορετικό τρόπο καταβολή των πάσης φύσεως αποδοχών και
εν γένει αμοιβών του πρώτου εδαφίου προς το προσωπικό του Δημοσίου και των
Ν.Π.Δ.Δ..
Με όμοια απόφαση μπορεί να εντάσσεται στο σύστημα της Ενιαίας Αρχής Πληρωμής
και το πάσης φύσεως προσωπικό των Ο.Τ.Α. και να ρυθμίζεται κάθε σχετική
λεπτομέρεια.
2. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση των Υπουργών
Οικονομικών, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Υγείας και Κοινωνικής
Αλληλεγγύης και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, λαμβάνονται έκτακτα
μέτρα για την προστασία των ασθενέστερων οικονομικών στρωμάτων και των
ευπαθών κοινωνικών ομάδων, με στόχο την άμβλυνση των κοινωνικοοικονομικών
ανισοτήτων κατά την περίοδο εφαρμογής του προγράμματος του προηγούμενου
άρθρου. Ειδικότερα, με τα παραπάνω μέτρα, λαμβάνεται μέριμνα για την
αντιμετώπιση των ειδικών αναγκών των φτωχών και ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού
που διαβιούν υπό μειονεκτικές κοινωνικά συνθήκες, όπως η ανεργία, το γήρας, ο
κοινωνικός αποκλεισμός, και η απουσία εισοδήματος.
3. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση των Υπουργών
Οικονομικών, Οικονομίας, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας και του κατά
περίπτωση αρμόδιου Υπουργού, λαμβάνονται έκτακτα μέτρα για τη στήριξη της
πραγματικής οικονομίας, την ενίσχυση των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων,
την προστασία των καταναλωτών και την ομαλή λειτουργία των αγορών κατά τη
διάρκεια εφαρμογής του προγράμματος του προηγούμενου άρθρου.
4. Κάθε επιδοτούμενος άνεργος λόγω τακτικής ή μακροχρόνιας ανεργίας,
δικαιούται «επιταγή επανένταξης στην αγορά εργασίας».
Η αξία της ισοδυναμεί με το δικαιούμενο ποσό επιδότησης όπως διαμορφώνεται,
μειούμενο κάθε φορά μέχρι τη λήξη της τακτικής ή μακροχρόνιας επιδότησης
ανεργίας.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, μετά από γνώμη
του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΕΔ, καθορίζεται ο τύπος της «επιταγής
επανένταξης στην αγορά εργασίας», η μορφή, το περιεχόμενο της και κάθε άλλη
αναγκαία λεπτομέρεια.
Με την ίδια ή όμοια απόφαση καταρτίζονται προγράμματα εργασίας που μπορεί να
συμπεριλαμβάνουν εκπαίδευση - επαγγελματική κατάρτιση με τα οποία ο ΟΑΕΔ
μπορεί να επιχορηγεί επιχειρήσεις και γενικά εργοδότες του ιδιωτικού τομέα
για την πρόσληψη επιδοτούμενων ανέργων, κατόχων της «επιταγής επανένταξης
στην αγορά εργασίας».
Στην προηγούμενη απόφαση προβλέπεται, μεταξύ άλλων, η μετατροπή της κάθε
φορά διαμορφούμενης αξίας της επιταγής επανένταξης στην αγορά εργασίας σε
επιχορήγηση του εργοδότη και η θεσμική διασφάλιση για την αποτροπή
καταχρηστικών πρακτικών.
Επίσης μπορεί να προβλέπεται η συνέχιση της επιχορήγησης του εργοδότη σε
ποσοστό επί των ασφαλιστικών εισφορών εργοδοτών και εργαζομένων και η
διάρκεια αυτής.
Αν ο προσλαμβανόμενος απολυθεί πριν από το χρόνο λήξης του δικαιώματος
επιδότησης λαμβάνει το επίδομα ανεργίας για το υπόλοιπο διάστημα.
5. Με στόχο την καταπολέμηση της ανεργίας ατόμων που βρίσκονται κοντά στο
όριο συνταξιοδότησης, ο ΟΑΕΔ μπορεί να επιχορηγεί Εταιρείες Προσωρινής
Απασχόλησης (Ε.Π.Α.) του άρθρου 20 του ν. 2956/2001 (ΦΕΚ 101 Α'), για την
πρόσληψη επιδοτούμενων ή μακροχρόνια ανέργων ηλικίας 55 έως και 64 ετών, για
εργασία στο δημόσιο τομέα, όπως αυτός ορίζεται από το άρθρο 51 του ν.
1892/1990 (ΦΕΚ 101 Α'), με προγράμματα εργασίας που καταρτίζονται με απόφαση
των Υπουργών Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Εσωτερικών, Δημόσιας
Διοίκησης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών, μετά από γνώμη του
Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΕΔ.
Για εργασία στα Ν.Π.Δ.Δ. που εποπτεύονται από το Υπουργείο Υγείας και
Κοινωνικής Αλληλεγγύης, όπως προνοιακά ιδρύματα και Δομές Ψυχικής Υγείας,
καθώς και στον ΟΚΑΝΑ, στα Κέντρα Πρόληψης, στο ΚΕΟΕΑ και σε αντίστοιχα
ιδρύματα που εποπτεύονται από τους Ο.Τ.Α., η πρόσληψη επιδοτούμενων ή μη
επιδοτούμενων ανέργων γίνεται χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ηλικιακά όρια του
προηγούμενου εδαφίου και η μακροχρόνια ανεργία. Στην περίπτωση αυτή η κοινή
απόφαση που προβλέπεται στο προηγούμενο εδάφιο συνυπογράφεται και από τον
Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.
Με την απόφαση του πρώτου εδαφίου καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις, τα
κριτήρια ένταξης, οι ανάγκες των φορέων του δημόσιου τομέα του προηγούμενου
εδαφίου, η διάρκεια, το ποσό της επιχορήγησης και κάθε άλλη αναγκαία
λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παραγράφου αυτής.
Το υπολειπόμενο κόστος που προκύπτει από την αφαίρεση του ποσού επιχορήγησης
του προηγούμενου εδαφίου από συνολικό μισθολογικό και μη μισθολογικό κόστος,
καταβάλλεται από τον έμμεσο εργοδότη στον άμεσο.
Για την εφαρμογή των προγραμμάτων της παραγράφου αυτής, δεν έχει εφαρμογή η
παράγραφος (γ) του άρθρου 24 του ν. 2956/2001 (ΦΕΚ 258 Α') για μια τριετία
από την έναρξη ισχύος του παρόντος νόμου.
Η επιλογή των Ε.Π.Α. του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής γίνεται από τον
ΟΑΕΔ, σύμφωνα με τις διατάξεις περί κρατικών προμηθειών και η αμοιβή τους
βαρύνει τον προϋπολογισμό του ΟΑΕΔ.
6. Ανεργοι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ ηλικίας μέχρι 24 ετών δύνανται να
εργαστούν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και γενικά εργοδότες, συνάπτοντας σύμβαση
απόκτησης εργασιακής εμπειρίας διάρκειας μέχρι 12 μηνών. Κατά τη διάρκεια της
σύμβασης αυτής οι ακαθάριστες αποδοχές τους αντιστοιχούν στο 80% του
κατώτατου βασικού μισθού ή βασικού ημερομισθίου όπως ορίζεται κά θε φορά από
την Εθνική Γενική Συλλογική Σύμβαση Εργασίας και ασφαλίζονται στους κλάδους
σύνταξης, ασθενείας σε είδος και επαγγελματικού κινδύνου του ΙΚΑ-ΕΤΑΜ, ενώ οι
σχετικές ασφαλιστικές εισφορές αποδίδονται στο ΙΚΑ-ΕΤΑΜ από τον ΟΑΕΔ. Μετά το
πέρας της σύμβασης αυτής είναι δυνατή η συνέχιση της απασχόλησής τους και η
ένταξη σε προγράμματα του ΟΑΕΔ, εφόσον η σύμβαση απόκτησης εργασιακής
εμπειρίας μετατραπεί σε σύμβαση εργασίας. Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας
και Κοινωνικής Ασφάλισης, μετά από γνώμη του Διοικητικού Συμβουλίου του ΟΑΕΔ
μπορεί να καθορίζονται οι όροι, οι προϋποθέσεις και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια
για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.
7. Οι όροι των Ομοιοεπαγγελματικών και Επιχειρησιακών Συμβάσεων Εργασίας
μπορούν να αποκλίνουν έναντι των αντίστοιχων όρων Κλαδικών Συμβάσεων
Εργασίας, καθώς και των Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας και οι
όροι των Κλαδικών Συμβάσεων Εργασίας μπορούν να αποκλίνουν έναντι των
αντίστοιχων όρων Εθνικών Γενικών Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας. Με απόφαση
του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης μπορεί να ρυθμίζεται κάθε
αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής.
8. Ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ, ηλικίας άνω των 30 και μέχρι 65 ετών, που διέκοψαν
την άσκηση του επαγγέλματος τους, καλύπτονται για παροχές ασθένειας σε είδος
(ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη) από τον Κλάδο Υγείας του
Οργανισμού για δύο (2) χρόνια από τη διακοπή της ασφάλισης, εφόσον συντρέχουν
οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α. Εχουν πραγματοποιήσει στην ασφάλιση οποιουδήποτε ασφαλιστικού οργανισμού
εξακόσιες (600) ημέρες εργασίας ή δύο (2) χρόνια.
Το κατώτατο όριο των εξακοσίων (600) ημερών εργασίας ή των δύο (2) ετών
αυξάνεται ανά εκατόν είκοσι (120) ημέρες ή τέσσερις (4) μήνες κάθε χρόνο μετά
τη συμπλήρωση του τριακοστού (30ού) έτους της ηλικίας και μέχρι τη συμπλήρωση
τεσσάρων χιλιάδων πεντακοσίων (4.500) ημερών ή δεκαπέντε (15) ετών ασφάλισης.
β. Να μην ασφαλίζονται για οποιονδήποτε λόγο στο Δημόσιο ή σε ασφαλιστικό
οργανισμό.
Με απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης καθορίζονται τα
απαιτούμενα δικαιολογητικά, καθώς και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την
εφαρμογή των ρυθμίσεων του παρόντος άρθρου.
9. Με προεδρικά διατάγματα, που εκδίδονται ύστερα από πρόταση των Υπουργών
Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, μετά από διαβούλευση με
τους κοινωνικούς εταίρους και στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Δικαίου,
για τις ανάγκες εφαρμογής του προγράμματος του προηγούμενου άρθρου
ρυθμίζονται θέματα που αφορούν:
α) τη διαδικασία προσφυγής στον Οργανισμό Μεσολάβησης και Διαιτησίας,
β) την αύξηση του ορίου απολύσεων, στις περιπτώσεις ομαδικών απολύσεων,
γ) τον καθορισμό του ύψους και τον τρόπο καταβολής της αποζημίωσης του
απολυομένου,
δ) τα μέτρα αποτροπής απολύσεων εργαζομένων μεγάλης ηλικίας που βρίσκονται
στο στάδιο πριν τη συνταξιοδότηση τους, ανεξάρτητα αν πρόκειται για ομαδικές
απολύσεις ή μεμονωμένες,
ε) τον καθορισμό των όρων απασχόλησης και το κατώτατο ημερομίσθιο των νέων
ηλικίας κάτω των 25 ετών που εισέρχονται στην αγορά εργασίας για πρώτη φορά,
στ) τον καθορισμό των εν γένει όρων απασχόλησης και ασφάλισης των
απασχολουμένων σε συμβάσεις μαθητείας, η διάρκεια των οποίων δεν μπορεί να
είναι ανώτερη του έτους,
ζ) τον καθορισμό της ανώτατης διάρκειας των συμβάσεων ορισμένου χρόνου.
10. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής
Ασφάλισης μπορεί να αναστέλλεται η αποπληρωμή δανείων που έχουν συναφθεί με
τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας για την αγορά ή μίσθωση κατοικίας και να
επαναρυθμίζονται οι όροι πληρωμής των δανείων αυτών.
11. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών μπορεί να ρυθμίζονται τα σχετικά με
την αποπληρωμή των στεγαστικών και άλλων συναφών δανείων που έχουν χορηγηθεί
από το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (Τ.Π.Δ.), να διευρύνεται ο κύκλος των
δικαιούχων για τη λήψη δανείων από το Τ.Π.Δ. με την ένταξη εργαζομένων του
ευρύτερου δημόσιου τομέα και να οργανώνονται προγράμματα του Τ.Π.Δ. για την
αναχρηματοδότηση στεγαστικών και άλλων συναφών δανείων που έχουν λάβει από
άλλα πιστωτικά ιδρύματα δικαιούχοι δανειοδότησης από το Τ.Π.Δ..
12. Με τα προεδρικά διατάγματα των προηγούμενων παραγράφων μπορεί να
παρέχεται περαιτέρω εξουσιοδότηση, προκειμένου θέματα τεχνικού ή
λεπτομερειακού χαρακτήρα να ρυθμίζονται με υπουργικές αποφάσεις. Με τέτοιες
υπουργικές αποφάσεις μπορεί να θεσπίζονται και οι αναγκαίες αγορανομικές
διατάξεις. Τα προεδρικά διατάγματα των προηγούμενων παραγράφων μπορεί να
προβλέπουν τις ανάλογες και αναγκαίες διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα για
την περίπτωση παραβίασης των διατάξεων που θεσπίζουν και εκδίδονται εντός των
χρονικών πλαισίων εφαρμογής και σύμφωνα με τις προβλέψεις του προγράμματος
του προηγούμενου άρθρου μέχρι 31.12.2010.
Αρθρο τρίτο
Μέτρα για τη μείωση των δημόσιων δαπανών
1. Τα πάσης φύσεως επιδόματα, αποζημιώσεις και αμοιβές γενικά, καθώς και τα
με οποιαδήποτε άλλη ονομασία οριζόμενα και από οποιαδήποτε γενική ή ειδική
διάταξη προβλεπόμενα των λειτουργών και υπαλλήλων των φορέων της παραγράφου 2
του άρθρου 1 του ν. 3833/2010 (ΦΕΚ 40 Α), καθώς και τα έξοδα παράστασης των
προσώπων που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής της παραγράφου 1 του ίδιου άρθρου
και νόμου, μειώνονται κατά ποσοστό οκτώ τοις εκατό (8%).
2. Από τη μείωση της προηγούμενης παραγράφου εξαιρούνται τα επιδόματα που
προβλέπονται στην παράγραφο 3 του άρθρου 1 του ν. 3833/2010, όπως
τροποποιήθηκε και ισχύει.
3. Στο προσωπικό με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου της παραγράφου 2 του
άρθρου 1 του ν. 3833/2010, στο οποίο δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν.
3205/2003, εξαιρούνται από τη μείωση που προβλέπεται στην παράγραφο 1, τα
επιδόματα που συνδέονται με την οικογενειακή κατάσταση ή την υπηρεσιακή
εξέλιξη, καθώς και τα συνδεόμενα με το ανθυγιεινό ή επικίνδυνο της εργασίας
τους ή με το μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών τους. Αν στο ανωτέρω προσωπικό δεν
καταβάλλονται επιδόματα, αποζημιώσεις ή αμοιβές κατά την έννοια της
παραγράφου 1, οι πάσης φύσεως αποδοχές μειώνονται κατά τρία τοις εκατό (3%).
4. Οι πάσης φύσεως τακτικές αποδοχές, επιδόματα, αποζημιώσεις και αμοιβές
γενικά, καθώς και τα με οποιαδήποτε άλλη ονομασία οριζόμενα και από
οποιαδήποτε γενική ή ειδική διάταξη ή ρήτρα ή όρο συλλογικής σύμβασης
εργασίας, ή διαιτητική απόφαση, ή με ατομική σύμβαση εργασίας ή συμφωνία
προβλεπόμενα, των εργαζομένων χωρίς εξαίρεση στους φορείς του πρώτου εδαφίου
της παραγράφου 5 του άρθρου 1 του ν. 3833/2010, όπως τροποποιήθηκε και
ισχύει, μειώνονται κατά ποσοστό τρία τοις εκατό (3%).
Από τη μείωση του προηγούμενου εδαφίου εξαιρούνται τα επιδόματα που
συνδέονται με την οικογενειακή κατάσταση ή την υπηρεσιακή εξέλιξη, καθώς και
τα συνδεόμενα με το ανθυγιεινό ή επικίνδυνο της εργασίας τους και το
μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών τους.
5. Οι διατάξεις της προηγούμενης παραγράφου έχουν εφαρμογή και για τα αιρετά
όργανα Ο.Τ.Α., τους διοικητές, υποδιοικητές, προέδρους, αντιπροέδρους των
Ν.Π.Δ.Δ., τους προέδρους, αντιπροέδρους και τα μέλη των ανεξάρτητων
διοικητικών αρχών, καθώς και τους προέδρους, αντιπροέδρους, διευθύνοντες
συμβούλους και εκτελεστικά μέλη διοικητικών συμβουλίων των Ν.Π.Ι.Δ. που
ανήκουν στο Κράτος, σε Ν.Π.Δ.Δ. ή σε Ο.Τ.Α. ή επιχορηγούνται τακτικά από τον
Κρατικό Προϋπολογισμό σε ποσοστό τουλάχιστον πενήντα τοις εκατό (50%) του
προϋπολογισμού τους ή είναι δημόσιες επιχειρήσεις κατά την έννοια των
παραγράφων 1, 2 και 3 του άρθρου 1 του ν. 3429/2005.
6. Τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας που προβλέπονται από
οποιαδήποτε γενική ή ειδική διάταξη ή ρήτρα ή όρο συλλογικής σύμβασης
εργασίας, διαιτητική απόφαση ή με ατομική σύμβαση εργασίας ή συμφωνία, για
λειτουργούς, υπαλλήλους και μισθωτούς που υπάγονται στο πεδίο εφαρμογής των
παραγράφων 1 έως και 4, καθώς και για τα πρόσωπα που εμπίπτουν στο πεδίο
εφαρμογής της παραγράφου 5, καθορίζονται ως εξής:
α) Το επίδομα εορτών Χριστουγέννων σε πεντακόσια (500) ευρώ.
β) Το επίδομα εορτών Πάσχα σε διακόσια πενήντα (250) ευρώ.
γ) Το επίδομα αδείας, σε διακόσια πενήντα (250) ευρώ.
Τα επιδόματα του προηγούμενου εδαφίου καταβάλλονται εφόσον οι πάσης φύσεως
τακτικές αποδοχές, επιδόματα και αμοιβές, συμπεριλαμβανομένων και των
επιδομάτων του προηγούμενου εδαφίου, δεν υπερβαίνουν κατά μήνα,
υπολογιζόμενες σε δωδεκάμηνη βάση, τα τρεις χιλιάδες (3.000) ευρώ. Αν με την
καταβολή των επιδομάτων του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής, οι πάσης
φύσεως τακτικές αποδοχές, επιδόματα και αμοιβές υπερβαίνουν το ύψος αυτό, τα
επιδόματα του πρώτου εδαφίου της παραγράφου αυτής καταβάλλονται μέχρι του
ορίου των τριών χιλιάδων (3.000) ευρώ, με ανάλογη μείωση τους.
7. Οι διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 1 του ν. 3833/2010 εφαρμόζονται
και για το πεδίο εφαρμογής των διατάξεων των προηγούμενων παραγράφων του
άρθρου αυτού.
8. Οι διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων κατισχύουν κάθε γενικής ή
ειδικής διάταξης ή ρήτρας ή όρου συλλογικής σύμβασης εργασίας, διαιτητικής
απόφασης ή ατομικής σύμβασης εργασίας ή συμφωνίας.
9. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και κατά περίπτωση με κοινή απόφαση
των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, καθορίζεται ο
χρόνος καταβολής των επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και του
επιδόματος αδείας και ρυθμίζεται κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή
των διατάξεων των παραγράφων 6 και 10 έως και 14 του άρθρου αυτού.
10. Τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα και το επίδομα αδείας που
προβλέπονται από οποιαδήποτε γενική ή ειδική διάταξη νόμου ή κανονιστικής
πράξης για τους συνταξιούχους και βοηθηματούχους όλων των φορέων κύριας
ασφάλισης, με εξαίρεση τους συνταξιούχους του Ο.Γ.Α., χορηγούνται εφόσον ο
δικαιούχος έχει υπερβεί το 60ό έτος της ηλικίας του και το ύψος τους
καθορίζεται ως εξής:
α) Το επίδομα εορτών Χριστουγέννων, στο ποσό των τετρακοσίων (400) ευρώ.
β) Το επίδομα εορτών Πάσχα, στο ποσό των διακοσίων (200) ευρώ.
γ) Το επίδομα αδείας, στο ποσό των διακοσίων (200) ευρώ.
11. Από το όριο ηλικίας που προβλέπεται στην προηγούμενη παράγραφο
εξαιρούνται όσοι εξ ιδίου δικαιώματος λαμβάνουν σύνταξη λόγω αναπηρίας ή με
το καθεστώς των βαρέων και ανθυγιεινών ή των οικοδομικών επαγγελμάτων, καθώς
και οι δικαιούχοι εκ μεταβιβάσεως, εφόσον οι τελευταίοι:
α) είναι δικαιούχοι λόγω θανάτου συζύγου, ή
β) δεν έχουν υπερβεί το 18ο έτος ή αν σπουδάζουν, το 24ο έτος της ηλικίας
τους, ή
γ) είναι ανίκανοι για άσκηση οποιουδήποτε βιοποριστικού επαγγέλματος σε
ποσοστό μεγαλύτερο του 67%.
12. Αν καταβάλλονται στο ίδιο πρόσωπο δύο κύριες συντάξεις από οποιονδήποτε
ασφαλιστικό φορέα κύριας ασφάλισης, τα επιδόματα της παραγράφου 10
καταβάλλονται μόνο από τον φορέα που καταβάλλει την μεγαλύτερη σύνταξη.
13. Αν στη σύνταξη συντρέχουν περισσότεροι του ενός δικαιούχοι εκ
μεταβιβάσεως, το ποσό των επιδομάτων επιμερίζεται αναλόγως στα συνδικαιούχα
πρόσωπα.
14. Τα επιδόματα της παραγράφου 10 δεν καταβάλλονται, εφόσον οι
καταβαλλόμενες συντάξεις, συμπεριλαμβανομένων και των επιδομάτων της
παραγράφου 10, υπολογιζόμενες σε δωδεκάμηνη βάση υπερβαίνουν κατά μήνα, τα
δύο χιλιάδες πεντακόσια (2.500) ευρώ. Αν με την καταβολή των επιδομάτων της
παραγράφου 10, οι καταβαλλόμενες συντάξεις υπερβαίνουν το ύψος αυτό, τα
επιδόματα της παραγράφου 10 καταβάλλονται μέχρι του ορίου των δύο χιλιάδων
πεντακοσίων (2.500) ευρώ, με ανάλογη μείωση τους.
15. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας και Κοινωνικής
Ασφάλισης, ρυθμίζεται κάθε αναγκαίο ζήτημα για την εφαρμογή των παραγράφων 10
έως και 14 του άρθρου αυτού.
16. Η καταβολή της δεύτερης δόσης της οικονομικής ενίσχυσης του άρθρου 1 του
ν. 3808/2009 (ΦΕΚ 227 Α), όπως προβλέπεται στην παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου
και νόμου, αναστέλλεται. Ο προσδιορισμός του χρόνου καταβολής της δόσης
αυτής, καθορίζεται με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών. Με κοινή απόφαση του
Υπουργού Οικονομικών και του κατά περίπτωση αρμόδιου Υπουργού μπορεί να
αναπροσαρμόζονται τα επιδόματα κινδύνου που προβλέπονται από τις κείμενες
διατάξεις.
Αρθρο τέταρτο
Αύξηση Φ.Π.Α. και Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης
1. Τα πρώτο και δεύτερο εδάφια της παραγράφου 1 του άρθρου 21 του Κώδικα
Προστιθέμενης Αξίας, ο οποίος κυρώθηκε με το ν. 2859/2000 (ΦΕΚ 248 Α), όπως
τροποποιήθηκε και ισχύει, αντικαθίστανται ως εξής:
«Ο συντελεστής του φόρου προστιθέμενης αξίας ορίζεται σε είκοσι τρία τοις
εκατό (23%) στη φορολογητέα αξία.
Κατ' εξαίρεση, για τα αγαθά και τις υπηρεσίες που περιλαμβάνονται στο
Παράρτημα III του παρόντος, ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε έντεκα τοις
εκατό (11%).»
2. α. Οι διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παραγράφου 1 του άρθρου 97 του
ν. 2960/2001 (ΦΕΚ 265 Α) αντικαθίστανται ως ακολούθως:
«Στην τιμή αυτή ο συντελεστής του ειδικού φόρου κατανάλωσης (Ε.Φ.Κ.)
ορίζεται σε ποσοστό 67% με ελάχιστο ποσό είσπραξης τα 80,40 ευρώ ανά 1.000
τσιγάρα.»
β. Οι διατάξεις των περιπτώσεων α' και β' της παραγράφου 1 του άρθρου 97 του
ν. 2960/2001, αντικαθίστανται ως εξής:
«α) σε έναν πάγιο φόρο ο οποίος επιβάλλεται ανά μονάδα προϊόντος, το ποσό
του οποίου είναι ίσο προς 10% της συνολικής φορολογικής επιβάρυνσης, η οποία
προκύπτει από το άθροισμα του ειδικού φόρου κατανάλωσης καπνού και του φόρου
προστιθέμενης αξίας, που επιβάλλονται στην πλέον ζητούμενη τιμή λιανικής
πώλησης των τσιγάρων και είναι το ίδιο (πάγιο στοιχείο) για όλες τις
κατηγορίες τσιγάρων, ανεξάρτητα από την τιμή λιανικής πώλησης του και
β) σε έναν αναλογικό φόρο ο συντελεστής του οποίου είναι 58,43% και
προκύπτει από το κλάσμα που έχει ως αριθμητή το γινόμενο του συντελεστή του
ειδικού φόρου κατανάλωσης επί την πλέον ζητούμενη τιμή, μείον τον πάγιο φόρο
και παρονομαστή την πλέον ζητούμενη τιμή. Ο αναλογικός συντελεστής 58,43%
υπολογίζεται στην τιμή λιανικής πώλησης χιλίων (1.000) τεμαχίων τσιγάρων (1
φορολογική μονάδα) και είναι ίδιος για όλες τις κατηγορίες τσιγάρων. Στα
τσιγάρα που πωλούνται σε τιμή μικρότερη από την τιμή λιανικής πώλησης των
τσιγάρων της πλέον ζητούμενης κατηγορίας τιμών, το συνολικό ποσό του ειδικού
φόρου κατανάλωσης, που υπολογίζεται σύμφωνα με τις ανωτέρω περιπτώσεις α' και
β' δεν μπορεί να είναι κατώτερο του εβδομήντα πέντε τοις εκατό (75%) του
συνολικού ειδικού φόρου κατανάλωσης που επιβάλλεται στα τσιγάρα της πλέον
ζητούμενης κατηγορίας τιμών.»
γ. Οι διατάξεις των περιπτώσεων α' και β' της παραγράφου 2 του άρθρου 97 του
ν. 2960/2001, αντικαθίστανται ως εξής:
«α) Στα πούρα ή σιγαρίλλος σε ποσοστό 34% επί της κατά χιλιόγραμμο τιμής
λιανικής πώλησης τους.
β) Στο λεπτοκομμένο καπνό, ο οποίος προορίζεται για την κατασκευή
χειροποίητων τσιγάρων και στα άλλα καπνά για κάπνισμα, σε ποσοστό 69% επί της
κατά χιλιόγραμμο τιμής λιανικής πώλησης τους.»
3. α. Η παράγραφος 2 του άρθρου 81 του ν. 2960/2001 αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Ο συντελεστής του ειδικού φόρου κατανάλωσης αιθυλικής αλκοόλης
καθορίζεται σε δύο χιλιάδες τετρακόσια πενήντα (2.450) ευρώ, ανά εκατόλιτρο
άνυδρης αιθυλικής αλκοόλης.»
β. Τα δύο πρώτα εδάφια της παραγράφου 3 του άρθρου 81 του ν. 2960/2001
αντικαθίστανται ως εξής:
«3. Εφαρμόζεται μειωμένος κατά πενήντα τοις εκατό (50%) ο συντελεστής
ειδικού φόρου κατανάλωσης αιθυλικής αλκοόλης, έναντι του ισχύοντος κανονικού
συντελεστή για την αιθυλική αλκοόλη που προορίζεται για την παρασκευή ούζου ή
που περιέχεται στο τσίπουρο και την τσικουδιά. Ο μειωμένος αυτός συντελεστής
καθορίζεται σε χίλια διακόσια είκοσι πέντε (1.225) ευρώ, ανά εκατόλιτρο
άνυδρης αιθυλικής αλκοόλης.»
γ. Η παράγραφος 2 του άρθρου 87 του ν. 2960/2001 αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Ο φόρος αυτός ορίζεται σε δύο ευρώ και εξήντα λεπτά (2,60 ?) ανά βαθμό
PLATO κατά όγκο και εκατόλιτρο μπύρας.»
δ. Το προτελευταίο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 87 του ν. 2960/2001
αντικαθίσταται ως εξής:
«Ο μειωμένος αυτός συντελεστής καθορίζεται σε ένα ευρώ και τριάντα λεπτά
(1,30 ?) ανά βαθμό PLATO κατά όγκο και εκατόλιτρο μπύρας.»
4. Το άρθρο 89 του ν. 2960/2001 αντικαθίσταται ως εξής:
«Αρθρο 89
Συντελεστές Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης
Ο συντελεστής του ειδικού φόρου κατανάλωσης που επιβάλλεται στα προϊόντα του
προηγούμενου άρθρου ορίζεται σε εκατόν δύο (102) ευρώ ανά εκατόλιτρο τελικού
προϊόντος, με εξαίρεση τα προϊόντα που ορίζονται στις παραγράφους 6 και 7 του
σημείου Β' του παραρτήματος III του κανονισμού (Ε.Κ.) της Επιτροπής 606/2009
(EEL 193/24.7.2009) για τα οποία ο συντελεστής ορίζεται σε πενήντα ένα (51)
ευρώ ανά εκατόλιτρο τελικού προϊόντος.»
5. Οι περιπτώσεις α' μέχρι και ιβ', καθώς και η περίπτωση κστ' του πίνακα
της παραγράφου 1 του άρθρου 73 του ν. 2960/2001, αντικαθίστανται ως
ακολούθως:
ΕΙΔΟΣ ΚΩΔΙΚΟΣ ΠΟΣΟ ΦΟΡΟΥ ΜΟΝΑΔΑ
ΣΥΝΔΥΑΣΜΕΝΗΣ ΣΕ ΕΥΡΩ
ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑΣ
(Σ.Ο.)
ΕΠΙΒΟΛΗΣ
α) Βενζίνη με μόλυβδο 27101151 και
27101159 681 1.000 λίτρα
β) Βενζίνη χωρίς μόλυβδο 27101141 και
- με αριθμό οκτανίων μέχρι ΕΧ27101145 670 1.000 λίτρα
96,5
- με αριθμό οκτανίων
μεγαλύτερο των 96,5 ΕΧ27101145 και
27101149 670 1.000 λίτρα
γ) Βενζίνη χωρίς μόλυβδο 27101141, 670 1.000 λίτρα
με την προσθήκη ειδικών 27101145 και
προσθέτων, που προορίζεται 27101149
να χρησιμοποιηθεί,
προσφέρεται προς πώληση
ή και χρησιμοποιείται ως
ισοδύναμο καύσιμο αντί της
μολυβδούχου βενζίνης των
κωδικών της Σ.Ο. 27101151
και 27111159
δ) Βενζίνη αεροπλάνων 27101131 697 1.000 λίτρα
ε) Ειδικό καύσιμο
αεριωθούμενων τύπου βενζίνης 27101170 697 1.000 λίτρα
στ) Πετρέλαιο εσωτερικής 27101941,
καύσης (DIESEL) που 27101945 και
χρησιμοποιείται ως καύσιμο 27101949 412 1.000 λίτρα
κινητήρων
ζ) Πετρέλαιο εσωτερικής 27101941,
καύσης (DIESEL) που 27101945 και
χρησιμοποιείται ως καύσιμο 27101949 412 1.000 λίτρα
θέρμανσης
η) Πετρέλαιο εσωτερικής 27101941,
καύσης (DIESEL) που 27101945 και
χρησιμοποιείται για χρήσεις 27101949 412 1.000 λίτρα
άλλες από αυτές που
καθορίζονται στις παραπάνω
περιπτώσεις στ) και ζ)
θ) Πετρέλαιο εξωτερικής 27101961,
καύσης (FUEL OIL-Μαζούτ) 27101963,
27101965 και
27101969 19 1.000
χιλιόγραμμα
ι) Φωτιστικό πετρέλαιο 27101921 και
(κηροζίνη), που 27101925 440 1.000 λίτρα
χρησιμοποιείται ως καύσιμο
κινητήρων
ια) Φωτιστικό πετρέλαιο 27101921 και
(κηροζίνη), που 27101925 440 1.000 λίτρα
χρησιμοποιείται ως
καύσιμο θέρμανσης
ιβ) Φωτιστικό πετρέλαιο 27101921 και
(κηροζίνη), που 27101925 440 1.000 λίτρα
χρησιμοποιείται για άλλες
χρήσεις εκτός από αυτές
που καθορίζονται στις
παραπάνω περιπτώσεις ι)
και ια)
κστ) Βιοντήζελ από 38249099 412 1.000 λίτρα
μεθυλεστέρες λιπαρών οξέων,
όπως ορίζεται με την
απόφαση Α.Χ.Σ. 334/2004,
που χρησιμοποιείται ως
καύσιμο κινητήρων, είτε
αυτούσιο είτε σε ανάμιξη
με πετρέλαιο εσωτερικής
καύσης (DIESEL) της παραπάνω
περίπτωσης στ)
6.α. Στα αποθέματα πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) θέρμανσης που έχει
στην κυριότητα του, την 2.5.2010 κάθε επιτηδευματίας, που έχει λάβει αριθμό
μητρώου Διακινητών Πετρελαίου Θέρμανσης (ΔΙ.ΠΕ.ΘΕ.), τα οποία έχουν τεθεί σε
ανάλωση και έχει πραγματοποιηθεί η φυσική τους έξοδος από τις φορολογικές
αποθήκες, αλλά δεν έχουν διατεθεί στην κατανάλωση, επιβάλλεται εφάπαξ φόρος
ισόποσος με τη διαφορά των φορολογικών επιβαρύνσεων που εφαρμόζονται από
3.5.2010 ήτοι του ειδικού φόρου κατανάλωσης και του φόρου προστιθέμενης αξίας
(Φ.Π.Α) και των ήδη καταβληθέντων κατά την έξοδο τους από τη φορολογική
αποθήκη ειδικού φόρου κατανάλωσης και Φ.Π.Α.
β. Ο εφάπαξ φόρος επιβάλλεται στα αποθέματα της προηγούμενης παραγράφου που
έχει στην κυριότητα του ο επιτηδευματίας ΔΙ.ΠΕ.ΘΕ., την 25.2010 σε
εγκαταστάσεις του ή σε εγκαταστάσεις τρίτων, ανεξάρτητα από το χρόνο λήξης
της διαχειριστικής του περιόδου ή την κατηγορία των βιβλίων που τηρεί ή την
απαλλαγή από την τήρηση βιβλίων.
γ. Σε περίπτωση που ο επιτηδευματίας ΔΙ.ΠΕ.ΘΕ. πραγματοποιεί πωλήσεις σε
δικαιούχους χρήσης πετρελαίου θέρμανσης και δικαιούται επιστροφής, τότε ο
οφειλόμενος εφάπαξ φόρος συμψηφίζεται με τα προς επιστροφή ποσά των
φορολογικών επιβαρύνσεων, λόγω της εξομοίωσης του ειδικού φόρου κατανάλωσης
του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (DIESEL) θέρμανσης με το πετρέλαιο κίνησης,
σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22 του ν. 3634/2008 (ΦΕΚ 9/Α').
δ. Σε περίπτωση που ο επιτηδευματίας ΔΙ.ΠΕ.ΘΕ. δεν πραγματοποιεί πωλήσεις σε
δικαιούχους χρήσης πετρελαίου θέρμανσης και δεν δικαιούται επιστροφής σύμφωνα
με τις διατάξεις του άρθρου 22 του ν. 3634/2008 τότε ο οφειλόμενος εφάπαξ
φόρος καταβάλλεται εφάπαξ με την υποβολή από τον υπόχρεο δήλωσης εις διπλούν
στην αρμόδια για τη φορολογία εισοδήματος του Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία
(Δ.Ο.Υ.), το αργότερο μέχρι και τις 7.6.2010. Το ένα αντίτυπο της δήλωσης με
ημερομηνία παραλαβής και θεωρημένο από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ.
επιστρέφεται στον υπόχρεο.
Δήλωση που υποβάλλεται χωρίς την ταυτόχρονη καταβολή του οφειλόμενου εφάπαξ
φόρου θεωρείται απαράδεκτη και δεν παράγει κανένα έννομο αποτέλεσμα.
Σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης ή ανακριβούς δήλωσης ή εκπρόθεσμης δήλωσης
εφαρμόζονται οι κυρώσεις οι οποίες προβλέπονται από τις διατάξεις του ν.
2523/1997 (ΦEK 179/A'), καθώς και οι κυρώσεις των περί λαθρεμπορίας διατάξεων
του ν. 2960/2001 εφόσον συντρέχει περίπτωση.
Για τη διαδικασία βεβαίωσης εφαρμόζονται ανάλογα οι εκάστοτε ισχύουσες
διατάξεις του ν. 2238/1994 (ΦΕΚ 151/Α').
ε. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται ο τρόπος συμψηφισμού του
εφάπαξ φόρου επί των αποθεμάτων με τα προς επιστροφή ποσά, σύμφωνα με τις
διατάξεις του άρθρου 22 του ν. 3634/2008, ο τύπος και το περιεχόμενο της
δήλωσης του εφάπαξ φόρου και κάθε αναγκαία λεπτομέρεια για την εφαρμογή του
παρόντος άρθρου.
στ. Κάθε άλλη διάταξη, η οποία αντίκειται στις ανωτέρω διατάξεις της
παραγράφου αυτής, δεν εφαρμόζεται στις περιπτώσεις οι οποίες ρυθμίζονται με
τις διατάξεις της παραγράφου αυτής.
7. α. Οι περιπτώσεις α), β) και γ) της παραγράφου 1 του άρθρου 17 του ν.
3833/2010 (ΦΕΚ 40/Α') αντικαθίστανται ως εξής:
«α) από 15.000 ευρώ μέχρι και 20.000 ευρώ, ποσοστό 10%,
β) άνω των 20.000 ευρώ μέχρι και 28.000 ευρώ, ποσοστό 30%,
γ) άνω των 28.000 ευρώ, ποσοστό 40%».
β. Η παράγραφος 2 του άρθρου 17 του ν. 3833/2010 αντικαθίσταται ως εξής:
«2. Προκειμένου για μεταχειρισμένα όμοια αυτοκίνητα, το ποσοστό του φόρου
καθορίζεται ως εξής:
α) από 11.000 ευρώ μέχρι και 14.000 ευρώ, ποσοστό 10%,
β) άνω των 14.000 ευρώ μέχρι και 19.000 ευρώ, ποσοστό 30%,
γ) άνω των 19.000 ευρώ ποσοστό 40%.
Οι τιμές της παραγράφου αυτής προκύπτουν με βάση τα αναφερόμενα στην
περίπτωση α' της παραγράφου 1 του άρθρου 126 του ν. 2960/2001.
Ο ανωτέρω φόρος επιβάλλεται επί της φορολογητέας αξίας του άρθρου 126 του ν.
2960/2001.»
8. Τα ποσά που προβλέπονται στο πρώτο εδάφιο της παραγράφου 1 του άρθρου 2
και στο άρθρο 4 του ν. 3723/2008 (ΦΕΚ 250/Α') αυξάνονται κατά 15
δισεκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα.
Αρθρο πέμπτο
Εκτακτη εισφορά στα κέρδη των νομικών προσώπων και ειδικός φόρος τηλεοπτικών
διαφημίσεων
1. Επιβάλλεται έκτακτη, εφάπαξ εισφορά κοινωνικής ευθύνης, στο συνολικό
καθαρό εισόδημα, οικονομικού έτους 2010, των νομικών προσώπων του άρθρου 2
παράγραφος 4 και 101 παράγραφος 1 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.
2238/1994, ΦΕΚ 151/Α'). Η έκτακτη εισφορά επιβάλλεται στο καθαρό εισόδημα,
όπως αυτό προσδιορίζεται στις διατάξεις των άρθρων 31 παράγραφος 19 και 105
παράγραφος 7 του ίδιου Κώδικα, εφόσον το εισόδημα αυτό υπερβαίνει τα εκατό
χιλιάδες (100.000) ευρώ. Η εισφορά επιβάλλεται στο σύνολο του καθαρού
εισοδήματος.
Αν το καθαρό εισόδημα είναι ίσο ή μικρότερο των εκατό χιλιάδων (100.000)
ευρώ, δεν επιβάλλεται εισφορά.
Για τις επιχειρήσεις που δημοσίευσαν οικονομικές καταστάσεις σύμφωνα με τους
κανόνες των Διεθνών Λογιστικών Προτύπων και των Διεθνών Προτύπων
Χρηματοοικονομικής Αναφοράς (Δ.Λ.Π.), η έκτακτη εισφορά επιβάλλεται στα
καθαρά κέρδη που προκύπτουν από την εφαρμογή τους, εφόσον αυτά είναι
μεγαλύτερα από το συνολικό καθαρό εισόδημα, όπως αυτό προσδιορίζεται στα
προηγούμενα εδάφια και υπερβαίνουν τα εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ.
2. Η έκτακτη εισφορά, που επιβάλλεται στο συνολικό καθαρό εισόδημα ή στα
καθαρά κέρδη της προηγούμενης παραγράφου, υπολογίζεται ανά κλιμάκιο ως εξής:
α) Για συνολικό καθαρό εισόδημα ή καθαρά κέρδη από ένα (1) ευρώ έως και
τριακόσιες χιλιάδες (300.000) ευρώ, η έκτακτη εισφορά ισούται με το γινόμενο
τους επί συντελεστή τέσσερα τοις εκατό (4%).
β) Για τη διαφορά του συνολικού καθαρού εισοδήματος ή των καθαρών κερδών από
τριακόσιες χιλιάδες ένα (300.001) ευρώ έως και ένα εκατομμύριο (1.000.000)
ευρώ, η έκτακτη εισφορά υπολογίζεται με συντελεστή έξι τοις εκατό (6%) και
γ) Για τη διαφορά του συνολικού καθαρού εισοδήματος ή των καθαρών κερδών από
ένα εκατομμύριο ένα (1.000.001) ευρώ έως και πέντε εκατομμύρια (5.000.000)
ευρώ, η έκτακτη εισφορά υπολογίζεται με συντελεστή οκτώ τοις εκατό (8%).
δ) Για τη διαφορά του συνολικού καθαρού εισοδήματος ή των καθαρών κερδών από
πέντε εκατομμύρια ένα (5.000.001) ευρώ και άνω, η έκτακτη εισφορά
υπολογίζεται με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%).
Το ποσό της έκτακτης εισφοράς περιορίζεται αναλόγως, σε κάθε περίπτωση, ώστε
το εναπομένον συνολικό καθαρό εισόδημα ή τα καθαρά κέρδη, που απετέλεσαν τη
βάση προσδιορισμού της, να μην υπολείπεται του ποσού των εκατό χιλιάδων
(100.000) ευρώ.
3. Σε περίπτωση υπερδωδεκάμηνης διαχειριστικής περιόδου, ως συνολικό καθαρό
εισόδημα ή καθαρά κέρδη για την εφαρμογή του άρθρου αυτού, λαμβάνεται το ποσό
που προκύπτει αναλογικά για τους δώδεκα (12) μήνες.
4. Το συνολικό καθαρό εισόδημα ή τα καθαρά κέρδη της παραγράφου 1, επί των
οποίων επιβάλλεται η έκτακτη εισφορά, δεν μπορεί να υπερβαίνουν το διπλάσιο
του μέσου όρου των συνολικών καθαρών εισοδημάτων ή των καθαρών κερδών των δύο
προηγούμενων οικονομικών ετών, 2008 και 2009. Αν για κάποιο από τα έτη αυτά
δεν δημοσιεύθηκαν οικονομικές καταστάσεις σύμφωνα με τους κανόνες των Δ.Λ.Π.,
λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή του προηγούμενου εδαφίου, μόνο τα καθαρά
κέρδη του οικονομικού έτους που δημοσιεύθηκαν.
5. Για τον υπολογισμό της έκτακτης εισφοράς εκδίδεται εκκαθαριστικό
σημείωμα, αντίγραφο του οποίου αποστέλλεται στην επιχείρηση. Η έκτακτη
εισφορά βεβαιώνεται οίκοθεν από τον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής
υπηρεσίας που είναι αρμόδιος για τη φορολογία της επιχείρησης κατά την
οριζόμενη διαδικασία στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
Σε περίπτωση μετατροπής ή συγχώνευσης της επιχείρησης, η έκτακτη εισφορά
βεβαιώνεται σε βάρος της νέας επιχείρησης που προήλθε από τη μετατροπή ή τη
συγχώνευση.
Αν από φορολογικό έλεγχο προκύψει διαφορά του καθαρού εισοδήματος ή των
καθαρών κερδών, δεν επιβάλλεται επιπλέον έκτακτη εισφορά, ούτε επιστρέφεται
εισφορά που τυχόν καταβλήθηκε.
6. Η προθεσμία άσκησης προσφυγής ή υποβολής αίτησης για διοικητική επίλυση
της διαφοράς, καθώς και η άσκηση της προσφυγής ενώπιον του διοικητικού
πρωτοδικείου, δεν αναστέλλει τη βεβαίωση και την είσπραξη της εισφοράς.
7. Οι διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος, καθώς και του Κώδικα
Διοικητικής Δικονομίας (ν. 2717/1999, ΦΕΚ 97/Α'), όπως ισχύουν, εφαρμόζονται
αναλόγως και για την έκτακτη εισφορά του άρθρου αυτού, εκτός αν ορίζεται
διαφορετικά στις διατάξεις του άρθρου αυτού.
8. Η έκτακτη εισφορά που βεβαιώνεται, καταβάλλεται σε δώδεκα (12) ίσες
μηνιαίες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις
δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του Ιανουαρίου 2011 και η καθεμία από τις επόμενες,
μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του κάθε
μήνα, αντίστοιχα. Το ποσό της κάθε δόσης δεν μπορεί να είναι μικρότερο των
χιλίων (1.000) ευρώ. Αν η καταβολή του συνόλου της έκτακτης εισφοράς γίνει
μέσα στην προθεσμία της πρώτης δόσης, χορηγείται έκπτωση δύο τοις εκατό (2%),
με εξαίρεση την περίπτωση που το σύνολο της έκτακτης εισφοράς πρέπει να
καταβληθεί σε μία μόνο δόση.
9. Η έκτακτη εισφορά που καταβάλλεται, δεν εκπίπτει ως δαπάνη κατά τον
προσδιορισμό του φορολογητέου εισοδήματος.
10. Η έκτακτη εισφορά επιστρέφεται κατά το μέρος που αποδεδειγμένα το
εισόδημα ή τα κέρδη επί των οποίων επιβλήθηκε, απετέλεσε και εισόδημα ή κέρδη
άλλης επιχείρησης, για τα οποία καταβλήθηκε έκτακτη εισφορά σύμφωνα με τις
διατάξεις του άρθρου αυτού.
11. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών ρυθμίζεται η διαδικασία καταβολής
της έκτακτης εισφοράς, οι ειδικότερες προϋποθέσεις και η διαδικασία
επιστροφής της εισφοράς για την περίπτωση της προηγούμενης παραγράφου και
κάθε άλλο σχετικό θέμα.
12. Επιβάλλεται ειδικός φόρος στις διαφημίσεις που προβάλλονται από την
τηλεόραση. Ο συντελεστής του φόρου ορίζεται σε ποσοστό είκοσι τοις εκατό
(20%) επί της αξίας της διαφήμισης που υπολογίζουν τα τηλεοπτικά μέσα
ενημέρωσης, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις. Ο φόρος βαρύνει άμεσα τη
διαφημιζόμενη επιχείρηση ή τον διαφημιστή που μεσολαβεί και το τιμολόγιο
εκδίδεται στο όνομα του. Εφόσον το τιμολόγιο εκδίδεται στο όνομα του
διαφημιστή που μεσολαβεί, αντίγραφο του τιμολογίου με τη σφραγίδα και την
υπογραφή του εκδότη αποστέλλεται στο διαφημιζόμενο μέχρι το τέλος του
επόμενου μήνα από την έκδοση του τιμολογίου. Στα πιστωτικά τιμολόγια που
εκδίδουν τα τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης πρέπει να αναγράφονται και οι αριθμοί
των σχετικών τιμολογίων.
Τον ειδικό φόρο εισπράττουν τα τηλεοπτικά μέσα ενημέρωσης και αποδίδουν στο
Δημόσιο με μηνιαίες δηλώσεις που υποβάλλουν στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. φορολογίας
εισοδήματος αυτών, μέχρι την εικοστή (20ή) ημέρα κάθε μήνα, για τα έσοδα από
τις τηλεοπτικές διαφημίσεις του προηγούμενου μήνα.
Τα θέματα που αφορούν τη βεβαίωση, τον έλεγχο, την παραγραφή του δικαιώματος
του Δημοσίου και την έκδοση καταλογιστικων πράξεων διέπονται από τις
διατάξεις που ισχύουν κάθε φορά στη φορολογία εισοδήματος. Οι διατάξεις του
ν. 2523/1997 (ΦΕΚ 179 Α) εφαρμόζονται αναλόγως και στη φορολογία αυτή.
Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών καθορίζεται ο τύπος και το περιεχόμενο
της δήλωσης απόδοσης του φόρου της παραγράφου αυτής και κάθε άλλη λεπτομέρεια
ή διαδικασία εφαρμογής των διατάξεων της.
Αρθρο έκτο
Οργανωτικά μέτρα στις Υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών
1. Με προεδρικό διάταγμα, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση των Υπουργών
Εσωτερικών, Αποκέντρωσης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και Οικονομικών
μπορεί να συστήνονται, αναδιοργανώνονται, αναδιαρθρώνονται και να
καταργούνται υπηρεσίες οποιουδήποτε επιπέδου του Υπουργείου Οικονομικών σε
κεντρικό ή περιφερειακό επίπεδο.
2. Για την εφαρμογή της παραγράφου 1 του άρθρου 66 του Υπαλληλικού Κώδικα
(ν. 3528/2007), στους υπαλλήλους του Υπουργείου Οικονομικών, οι κεντρικές,
περιφερειακές και αποκεντρωμένες οργανικές μονάδες εντός του ίδιου νομού ή
εντός του ίδιου νησιού, θεωρούνται οργανικές μονάδες της ίδιας αρχής και η
μετακίνηση εντός αυτών διενεργείται με μόνη απόφαση του Υπουργού Οικονομικών,
με βάση τις υπηρεσιακές ανάγκες.
Αρθρο έβδομο
Εναρξη ισχύος
1. Οι διατάξεις του άρθρου τρίτου ισχύουν από την 1 η Ιουνίου 2010.
2. Οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου τέταρτου ισχύουν από την 1η
Ιουλίου 2010, με εξαίρεση τα αγαθά της παραγράφου 2 του ίδιου άρθρου για τα
οποία οι διατάξεις της παραγράφου 1 ισχύουν από την 3η Μαΐου 2010.
3. Οι διατάξεις των παραγράφων 2 έως και 8 του άρθρου τέταρτου ισχύουν από
την 3η Μαΐου 2010.
4. Οι διατάξεις της παραγράφου 12 του άρθρου πέμπτου ισχύουν από την 1η
Ιουλίου 2010.
5. Η ισχύς των λοιπών διατάξεων του νόμου αυτού αρχίζει από τη δημοσίευση
του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι
Στο σχέδιο νόμου «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της
Ελληνικής Οικονομίας από τα Κράτη Μέλη της ζώνης του ευρώ και το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο»
Βρυξέλλες, 25 Μαρτίου 2010
ΔΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΑΡΧΗΓΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΝ ΤΗΣ ΖΩΝΗΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩ
Επιβεβαιώνουμε εκ νέου ότι όλα τα μέρη της ζώνης του ευρώ πρέπει να ασκούν
υγιείς εθνικές πολιτικές βάσει των συμφωνηθέντων κανόνων και πρέπει να έχουν
επίγνωση της κοινής ευθύνης τους για την οικονομική και δημοσιονομική
σταθερότητα της ζώνης.
Υποστηρίζουμε πλήρως τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης και
επικροτούμε τα συμπληρωματικά μέτρα που αναγγέλθηκαν στις 3 Μαρτίου και τα
οποία επαρκούν για τη διασφάλιση των δημοσιονομικών στόχων του 2010.
Αναγνωρίζουμε ότι οι ελληνικές αρχές έλαβαν φιλόδοξα και αποφασιστικά μέτρα
τα οποία αναμένεται να επιτρέψουν στην Ελλάδα να ανακτήσει την πλήρη
εμπιστοσύνη των αγορών.
Τα μέτρα εξυγίανσης που έλαβε η Ελλάδα αποτελούν σημαντική συμβολή προς την
ενίσχυση της δημοσιονομικής διατηρησιμότητας και της εμπιστοσύνης της αγοράς.
Η ελληνική κυβέρνηση δεν ζήτησε χρηματοδοτική υποστήριξη. Ως εκ τούτου, δεν
ελήφθη σήμερα απόφαση για την ενεργοποίηση του μηχανισμού που αναφέρεται
κατωτέρω.
Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ επιβεβαιώνουν εκ νέου την
ετοιμότητα τους να αναλάβουν αποφασιστική και συντονισμένη δράση, εφόσον
χρειασθεί, για να διασφαλίσουν τη δημοσιονομική σταθερότητα της ευρωζώνης στο
σύνολο της, όπως αποφασίστηκε την 11η Φεβρουαρίου.
Τα κράτη μέλη της ευρωζώνης είναι έτοιμα να συνεισφέρουν σε συντονισμένο
διμερή δανεισμό, στο πλαίσιο δέσμης η οποία θα περιλαμβάνει ουσιαστική
χρηματοδότηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και πλειοψηφική ευρωπαϊκή
χρηματοδότηση.
Ο μηχανισμός αυτός ο οποίος συμπληρώνει τη χρηματοδότηση του Διεθνούς
Νομισματικού Ταμείου, πρέπει να θεωρείται ως έσχατο μέτρο, το οποίο θα
σημαίνει ιδίως ότι δεν είναι επαρκής η χρηματοδότηση της αγοράς. Οποιαδήποτε
εκταμίευση σχετική με τον διμερή δανεισμό θα αποφασίζεται με ομοφωνία από τα
κράτη μέλη της ευρωζώνης, βάσει αυστηρών προϋποθέσεων καθώς και αξιολόγησης
της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αναμένουμε
από τα κράτη μέλη του ευρώ να συμμετάσχουν με βάση την κλείδα κατανομής της
ΕΚΤ που τους αντιστοιχεί.
Στόχος του μηχανισμού αυτού δεν θα είναι η παροχή χρηματοδότησης με βάση ένα
μέσο όρο των επιτοκίων της ευρωζώνης, αλλά να θέτει κίνητρα για επιστροφή στη
χρηματοδότηση από τις αγορές το συντομότερο δυνατό, μέσω της κατάλληλης
τιμολόγησης κινδύνων. Τα επιτόκια θα διαμορφώνονται με μη χαριστικούς όρους,
δηλ. δεν θα περιλαμβάνουν στοιχεία επιδότησης. Οι αποφάσεις που θα
λαμβάνονται δυνάμει του μηχανισμού αυτού θα συνάδουν πλήρως με τη Συνθήκη και
τις εθνικές νομοθεσίες.
Επιβεβαιώνουμε την προσήλωση μας στην εφαρμογή πολιτικών που αποβλέπουν στην
αποκατάσταση ισχυρής, βιώσιμης και σταθερής ανάπτυξης με σκοπό την ενίσχυση
της δημιουργίας θέσεων εργασίας και της κοινωνικής συνοχής.
Επιπλέον, δεσμευόμαστε να προωθήσουμε ισχυρό συντονισμό των οικονομικών
πολιτικών στην Ευρώπη, Θεωρούμε on το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να βελτιώσει
την οικονομική διακυβέρνηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης και προτείνουμε να
ενισχυθεί ό ρόλος του στον οικονομικό συντονισμό και στον καθορισμό της
αναπτυξιακής στρατηγικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η παρούσα κατάσταση καταδεικνύει την ανάγκη να ενισχυθεί και να συμπληρωθεί
το υφιστάμενο πλαίσιο για την εξασφάλιση δημοσιονομικής διατηρησιμότητας στην
ευρωζώνη και την ενίσχυση της ικανότητας της να ενεργεί σε περιόδους κρίσης.
Στο μέλλον, πρέπει να ενισχυθεί η επιτήρηση των οικονομικών και
δημοσιονομικών κινδύνων καθώς και των μέσων για την πρόληψη τους,
συμπεριλαμβανομένης της διαδικασίας υπερβολικού ελλείμματος. Επιπλέον,
χρειαζόμαστε ένα εύρωστο πλαίσιο αντιμετώπισης των κρίσεων, τηρούμενης της
αρχής της δημοσιονομικής ευθύνης των κρατών μελών.
Ζητούμε από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να συστήσει, σε συνεργασία
με την Επιτροπή, ειδική ομάδα με αντιπροσώπους των κρατών μελών, της
εναλλασσόμενης Προεδρίας και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία θα
υποβάλει στο Συμβούλιο, έως τα τέλη του τρέχοντος έτους, τα απαιτούμενα μέτρα
για την επίτευξη του στόχου αυτού, αφού διερευνήσει όλες τις εναλλακτικές
λύσεις προς ενίσχυση του νομικού πλαισίου.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ II
Στο σχέδιο νόμου «Μέτρα για την εφαρμογή του μηχανισμού στήριξης της
Ελληνικής Οικονομίας από τα Κράτη Μέλη της ζώνης του ευρώ και το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο»
Statement on the support to Greece by Euro area Members States
Following the statement by the Heads of State and Government of the Euro
area on 25 March, Euro area Members States have agreed upon the terms of the
financial support that will be given to Greece, when needed, to safeguard
financial stability in the Euro area as a whole.
Euro area Members States are ready to provide financing via bilateral loans
centrally pooled by the European Commission as part of a package including
International Monetary Fund financing.
The Commission, in liason with the ECB, will start working on Monday April
12th, with the International Monetary Fund and the Greek authorities on a
joint programme (including amounts and conditionality, building on the
recommendations adopted by the Ecofm Council in February). In parallel, Euro
area Members States will engage the necessary steps, at national level, in
order to be able to deliver a swift assistance to Greece.
Euro area Member States will decide the activation of the support when
needed and disbursements will be decided by participating Member States.
The programme will cover a three-year period. The euro area Member States
are ready to contribute for their part up to ? 30 billion in the first year
to cover financing needs in a joint programme to be designed with and
cofinanced by the IMF. Financial support for the following years will be
decided upon the agreement of the joint programme.
In order to set incentives for Greece to return to market financing, Euro
area Members States loans will be granted on non-concessional interest rates,
The pricing formula used by the IMF is an appropriate benchmark for setting
Euro area Members States bilateral loan conditions, albeit with some
adjustments. Variable-rate loans will be based on 3-month Euribor. Fixed-rate
loans will be based upon the rates corresponding to Euribor swap rates for
the relevant maturities. A charge of 300 basis points will be applied. A
further 100 basis points are charged for amounts outstanding for more than 3
years. In conformity with IMF charges, a one-off service fee of maximum 50
basis points will be charged to cover operational costs.
For instance, as of April 9th, for a three year fixed-rate loan granted to
Greece, the rate would be around 5%.
The Eurogroup is confident that the determined efforts of the Greek
authorities and of its European Partners will allow to overcome the fiscal
and structural challenges of the Greek economy. In this context, the
Eurogroup welcomes the budget execution in the first months of the year,
which shows that the measures taken so far are bearing fruit.
Βρυξέλλες, 11 Απριλίου 2010
Δήλωση για την στήριξη της Ελλάδας από τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης
Σε συνέχεια της δήλωσης των Αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωζώνης της
25ης Μαρτίου, τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης έχουν συμφωνήσει για τους όρους της
χρηματοδοτικής στήριξης, η οποία θα δοθεί στην Ελλάδα, όποτε παραστεί ανάγκη,
για να διαφυλάξουν την χρηματοοικονομική σταθερότητα στην Ευρωζώνη, ως
σύνολο.
Τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης είναι έτοιμα να παράσχουν χρηματοδότηση μέσω
διμερών δανείων με κεντρική οργάνωση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ως μέρος ενός
πακέτου, που περιλαμβάνει τη χρηματοδότηση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η Επιτροπή, σε συνεργασία με την Ε.Κ.Τ. (Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) θα
αρχίσει να εργάζεται από τη Δευτέρα 12 Απριλίου με το Διεθνές Νομισματικό
Ταμείο και τις Ελληνικές Αρχές σε ένα κοινό πρόγραμμα (που περιλαμβάνει ποσά
και όρους, επί τη βάσει των συστάσεων που υιοθετήθηκαν από το Συμβούλιο των
Υπουργών Οικονομικών - ECOFIN του Φεβρουαρίου). Παράλληλα, τα κράτη μέλη της
Ευρωζώνης θα αναλάβουν τα απαραίτητα μέτρα, σε εθνικό επίπεδο, προκειμένου να
είναι σε θέση να επιδώσουν άμεση βοήθεια στην Ελλάδα.
Τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης θα αποφασίσουν την ενεργοποίηση της στήριξης
όποτε χρειαστεί και οι εκταμιεύσεις θα αποφασιστούν από τα συμμετέχοντα κράτη
μέλη.
Το πρόγραμμα θα καλύπτει μια περίοδο τριών ετών. Τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης
είναι έτοιμα να συνεισφέρουν από την πλευρά τους 30 δις ευρώ για τον πρώτο
χρόνο για να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες ενός κοινού προγράμματος το
οποίο θα σχεδιασθεί από κοινού και θα συγχρηματοδοτηθεί από το Διεθνές
Νομισματικό Ταμείο. Η χρηματοδοτική στήριξη για τα επόμενα χρόνια θα
αποφασισθεί με βάση τη συμφωνία για το κοινό πρόγραμμα.
Προκειμένου να τεθούν τα κίνητρα για την Ελλάδα να επιστρέψει στη
χρηματοδότηση των αγορών, τα δάνεια από τα κράτη μέλη της Ευρωζώνης θα
χορηγηθούν με μη προνομιακά επιτόκια. Η μέθοδος τιμολόγησης που
χρησιμοποιείται από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αποτελεί το
κατάλληλο σημείο αναφοράς προκειμένου να τεθούν οι όροι των διμερών
δανείων των κρατών μελών της Ευρωζώνης, ενδεχομένως με κάποιες
αναπροσαρμογές. Δάνεια με μεταβλητό επιτόκιο θα βασισθούν στο 3-μηνο Euribor.
Δάνεια με σταθερό επιτόκιο θα βασισθούν στα επιτόκια που αναλογούν στα
επιτόκια του Euribor swap για τις αντίστοιχες διάρκειες. Πρόκειται να
εφαρμοσθεί χρέωση που ανέρχεται στις 300 μονάδες βάσης. Χρέωση επιπλέον 100
μονάδων βάσης θα ισχύσει για ποσά με διάρκεια άνω των 3 ετών. Σε συμφωνία με
τις χρεώσεις του Δ.Ν.Τ.. εφάπαξ ποσό αμοιβής για υπηρεσίες στις 50 μονάδες
βάσης θα χρεωθεί για την κάλυψη των λειτουργικών δαπανών.
Για παράδειγμα, την 9η Απριλίου, για ένα τριετές δάνειο σταθερού επιτοκίου
χορηγούμενου στην Ελλάδα, το επιτόκιο θα ανερχόταν στο 5% περίπου.
To Eurogroup είναι πεπεισμένο ότι οι αποφασιστικές προσπάθειες των Ελληνικών
Αρχών και των Ευρωπαίων Εταίρων της θα επιτρέψουν να ξεπεραστούν οι
δημοσιονομικές και διαρθρωτικές προκλήσεις της Ελληνικής Οικονομίας. Σε αυτό
το πλαίσιο, Eurogroup χαιρετίζει την εκτέλεση του προϋπολογισμού κατά τους
πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους, το οποίο καταδεικνύει ότι τα ληφθέντα
μέχρι σήμερα μέτρα αποδίδουν καρπούς.
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III
ΕΛΛΑΔΑ - ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΠΙΣΤΩΤΙΚΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
3 Μαΐου 2010
Ι. ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
1. Η οικονομική ύφεση εντάθηκε το 2010. Το πραγματικό ΑΕΠ της Ελλάδας
μειώθηκε κατά 2% το 2009 και οι δείκτες υποδεικνύουν ότι η οικονομική
δραστηριότητα θα αποδυναμωθεί περαιτέρω το 2010. Μετά τις εκλογές στην Ελλάδα
τον Οκτώβριο, η συνειδητοποίηση ότι το αποτέλεσμα για το δημοσιονομικό
έλλειμμα και το δημόσιο χρέος για το 2008 και το 2009 ήταν σημαντικά
χειρότερο από αυτό που είχε ανακοινώσει η προηγούμενη κυβέρνηση οδήγησε σε
απώλεια εμπιστοσύνης, σε αύξηση του κόστους χρηματοδότησης και μείωση της
ανάπτυξης και της απασχόλησης.
2. Η κρίση αποκάλυψε την αδύναμη δημοσιονομική κατάσταση. Το έλλειμμα του
5,1% του ΑΕΠ το 2007, στην κορυφή του οικονομικού κύκλου, φανερώνει ότι η
Ελλάδα εισήλθε στην ύφεση με μεγάλο δημόσιο έλλειμμα. Λόγω της υιοθέτησης
αδύναμων πολιτικών εσόδων και χαλαρής φορολογικής διαχείρισης, ιδιαίτερα την
περίοδο πριν τις εκλογές του 2009 και έχοντας ως πρόσθετο παράγοντα την
ύφεση, τα έσοδα μειώθηκαν αισθητά. Οι δαπάνες, εντωμεταξύ, αυξήθηκαν
σημαντικά, ιδιαίτερα για μισθούς και επιδόματα, ενδεικτικό της χαλαρής
πειθαρχίας, παρακολούθησης και ελέγχου των δαπανών, γεγονός που επίσης
οδήγησε σε νέες εκπρόθεσμες οφειλές. Το έλλειμμα εκτινάχθηκε στο εκτιμώμενο
13.6% του ΑΕΠ ενώ το δημόσιο χρέος αυξήθηκε σε πάνω από 115% του ΑΕΠ το 2009.
Οι ανεπάρκειες στην παρακολούθηση και στον έλεγχο καθυστέρησαν την εφαρμογή
διορθωτικών δημοσιονομικών πολιτικών.
3. Το χρηματοπιστωτικό σύστημα έχει επηρεαστεί αρνητικά. Η επιδεινούμενη
δημοσιονομική κατάσταση συνοδεύτηκε από υποβαθμίσεις των κυβερνητικών
ομολόγων από τους οίκους αξιολόγησης και οι επενδυτές άρχισαν να υπαναχωρούν
από τα ελληνικά ομόλογα, πιέζοντας έτσι τις αποδόσεις τους. Επιπλέον, τα
βαθιά μακροοικονομικά και διαρθρωτικά προβλήματα σε συνδυασμό με την
αναπόφευκτα μεσοπρόθεσμα έντονη δημοσιονομική προσαρμογή είναι πιθανό να
επιβαρύνουν την οικονομική δραστηριότητα για κάποιο διάστημα. Ο συνδυασμός
αυτών των παραγόντων επηρεάζει αρνητικά το τραπεζικό σύστημα. Τα επισφαλή
δάνεια αυξάνονται ενώ το κόστος δανεισμού στη διατραπεζική αγορά έχει αυξηθεί
πιέζοντας την κερδοφορία των τραπεζών.
4. Παρόλη την ύφεση, το εξωτερικό έλλειμμα μειώνεται μόνο οριακά. Ο
πληθωρισμός και το εγχώριο κόστος έχουν αυξηθεί περισσότερο απ' ότι στους
εταίρους της Ελλάδας στην Ευρωζώνη την τελευταία δεκαετία και η Ελλάδα
βρίσκεται αντιμέτωπη με απώλεια ανταγωνιστικότητας. Ως αποτέλεσμα, το
εξωτερικό έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών στο τέλος του 2009
εξακολουθούσε να είναι πάνω από 11% του ΑΕΠ και η καθαρή διεθνής επενδυτική
θέση να υπερβαίνει το αρνητικό 83% του ΑΕΠ. Το σύνολο των δαπανών για τόκους
για το εξωτερικό χρέος αυξήθηκε σε πάνω από 5% του ΑΕΠ, γεγονός που σημαίνει
ότι θα χρειαστεί ένα πλεόνασμα στο εμπόριο αγαθών και υπηρεσιών για να
οδηγηθεί το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών σε μία πιο βιώσιμη κατάσταση. Αυτό
απαιτεί την ενίσχυση των οικονομικών πολιτικών και της ανταγωνιστικότητας
ώστε να μπουν τα θεμέλια για ένα μοντέλο ανάπτυξης το οποίο θα βασίζεται
περισσότερο στις επενδύσεις και τις εξαγωγές.
II. ΒΑΣΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ
5. Οι κύριοι στόχοι του προγράμματος είναι η διόρθωση των δημοσιονομικών και
εξωτερικών ανισορροπιών και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης. Χωρίς την
αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στη βιωσιμότητα της δημοσιονομικής και
οικονομικής κατάστασης, το κόστος χρηματοδότησης της οικονομίας είναι
αναπόφευκτο ότι θα παραμείνει υψηλό αν όχι να αυξηθεί περαιτέρω. Οι
δημοσιονομικές και εξωτερικές ανισορροπίες πρέπει να διορθωθούν. Η ταυτόχρονη
αντιμετώπιση των δύο αυτών προβλημάτων αποτελεί μία πρόκληση η οποία απαιτεί
ριζικό επαναπροσανατολισμό της οικονομίας. Η ανάπτυξη δεν είναι πιθανό να
είναι δυναμική άμεσα μετά την εφαρμογή των αρχικών διορθωτικών δημοσιονομικών
μέτρων, αλλά με την εφαρμογή μίας χρηματοπιστωτικής πολιτικής για τη
διατήρηση της ευρωστίας του τραπεζικού τομέα και δυναμικών μεσοπρόθεσμων
δημοσιονομικών και διαρθρωτικών πολιτικών, η οικονομία θα αναδυθεί από αυτή
την εμπειρία σε καλύτερη κατάσταση από ότι σήμερα, με μεγαλύτερη ανάπτυξη και
απασχόληση.
6. Η κυβέρνηση προβλέπει μία εκτεταμένη περίοδο προσαρμογής:
? Ο ρυθμός ανάπτυξης του πραγματικού ΑΕΠ προβλέπεται ότι θα περιοριστεί
σημαντικά το 2010-2011, αλλά αναμένεται να ανακάμψει σταδιακά στη συνέχεια.
Το οικονομικό πρόγραμμα βασίζεται στην υπόθεση αρνητικής ανάπτυξης 4% το 2010
και 2 1/2% το 2011. Ενώ η δημοσιονομική εξυγίανση θα επιβαρύνει αναπόφευκτα
την οικονομική δραστηριότητα αρχικά, αναμένεται ότι η ανάκτηση της
εμπιστοσύνης από τα εμπροσθοβαρή δημοσιονομικά μέτρα και το ισχυρό
μεσοπρόθεσμο οικονομικό πρόγραμμα σε συνδυασμό με διεξοδικές διαρθρωτικές
μεταρρυθμίσεις θα δημιουργήσουν τις συνθήκες για την επιστροφή σε θετική
ανάπτυξη το 2012 και έπειτα.
? Ο πληθωρισμός πρέπει να μειωθεί ση μαντικά κάτω από το μέσο όρο της
Ευρωζώνης ώστε η Ελλάδα να ανακτήσει γρήγορα ανταγωνιστικότητα τιμών. Ο
περιορισμός της εγχώριας ζήτησης, τόσο μέσω της δημοσιονομικής προσαρμογής
όσο και μέσω προσπαθειών για τη συγκράτηση των μισθών και των συντάξεων,
καθώς και μέτρων για περιορισμού του κόστους στην οικονομία, θα είναι
απαραίτητος για την ουσιαστική κάμψη του πληθωρισμού. Επιπλέον. ο περιορισμός
ολιγοπωλιακών δομών θα είναι επίσης σημαντικός για τη μείωση των υψηλών
περιθωρίων κέρδους σε ορισμένους κλάδους.
? Το εξωτερικό έλλειμμα αναμένεται να μειωθεί σταδιακά στο μεσοπρόθεσμο
διάστημα καθώς η εγχώρια ζήτηση και ο πληθωρισμός θα μειώνονται και η
οικονομία θα ανταποκρίνεται στις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις με στόχο τη
βελτίωση των εξαγωγών και τη μείωση της εξάρτηση της από τις εισαγωγές. Αυτή
η διαδικασία είναι φυσικό να διαρκέσει για αρκετά χρόνια ενώ τα έξοδα για
τους τόκους στο σημαντικό εξωτερικό χρέος θα ασκούν πίεση στο ισοζύγιο των
τρεχουσών συναλλαγών για ένα διάστημα.
III. ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ
7. Για την υλοποίηση των στόχων του προγράμματος θα γίνει χρήση όλων των
διαθέσιμων δημοσιονομικών, χρηματοπιστωτικών και διαρθρωτικών πολιτικών. Η
οικονομία έχει ανάγκη από ένα ισχυρό και βιώσιμο πρόγραμμα προσαρμογής για τη
διόρθωση των δημοσιονομικών ανισορροπιών και τη στροφή του χρέους σε καθοδική
πορεία στο μεσοπρόθεσμο διάστημα, τη διατήρηση της σταθερότητας του
τραπεζικού συστήματος και την ανάκτηση της ανταγωνιστικότητας:
? Η δημοσιονομική προσαρμογή θα πρέπει να γίνει η ακρογωνιαία λίθος του
προγράμματος. Η κυβέρνηση δεσμεύεται να θέσει σε εφαρμογή ισχυρά μέτρα
προσαρμογής, πέραν των όσων ανακοινώθηκαν το Μάρτιο αυτού του έτους, ύψους
11% του ΑΕΠ συνολικά έως το 2013, με πρόσθετα διορθωτικά μέτρα το 2014 για τη
μείωση του ελλείμματος αρκετά κάτω από το 3% του ΑΕΠ. Αυτή η μεγάλη
προσαρμογή είναι αναγκαία για να τεθεί ο λόγος του χρέους προς ΑΕΠ σε
καθοδική πορεία από το 2013 και έπειτα, η οποία θα διατηρηθεί μετά το
πρόγραμμα μέσω της επίτευξης σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων (τουλάχιστον
5% του ΑΕΠ) μέχρι το 2020. Για τη διατήρηση της δημοσιονομικής εξυγίανσης στο
μεσοπρόθεσμο διάστημα, η κυβέρνηση δεσμεύεται να ενδυναμώσει το πλαίσιο
δημοσιονομικής πολιτικής και τους θεσμούς που διέπουν τη δημοσιονομική
διαχείριση.
? Η εισοδηματική πολιτική και η πολιτική κοινωνικής προστασίας πρέπει να
στηρίξουν την προσπάθεια για δημοσιονομική προσαρμογή και την επανάκτηση της
ανταγωνιστικότητας. Η προσαρμογή των εισοδημάτων σε βιώσιμα επίπεδα είναι
αναγκαία για τη στήριξη της δημοσιονομικής διόρθωσης και της μείωσης του
πληθωρισμού σε επίπεδα κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης, καθώς και για τη
βελτίωση της ανταγωνιστικότητας κόστους και τιμών σε μόνιμη βάση. Τα
προγράμματα κοινωνικής ασφάλισης θα πρέπει να ενδυναμωθούν για να
αντιμετωπίσουν υποβόσκουσες διαρθρωτικές ανισορροπίες που οφείλονται στη
γήρανση του πληθυσμού, καθώς τα κόστη ασφαλιστικών παροχών στην Ελλάδα
προβλέπεται να είναι από τα υψηλότερα στην Ευρωπαϊκή Ενωση με τις τρέχουσες
πολιτικές. Καθώς οι μεγαλύτερες υπερβάσεις ετησίως στον προϋπολογισμό
προέρχονται συστηματικά από τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης, οι μεταρρυθμίσεις
για την περιφρούρηση της βιωσιμότητας του συστήματος δεν μπορούν πλέον να
αναβληθούν.
? Οι πολιτικές στον χρηματοπιστωτικό τομέα πρέπει να διατηρήσουν τη
σταθερότητα. Ενώ στη παρούσα φάση, τα κεφαλαιακά αποθέματα στο τραπεζικό
σύστημα είναι επαρκή, η εποπτεία των τραπεζών θα πρέπει να παρακολουθεί στενά
τη ρευστότητα και τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανά τράπεζα. Η Τράπεζα της
Ελλάδος και η κυβέρνηση θα ενισχύσουν και θα ξεκαθαρίσουν περαιτέρω τα κύρια
στοιχεία του ελληνικού εποπτικού πλαισίου και του πλαισίου διαχείρισης
χρηματοπιστωτικών κρίσεων ώστε να βοηθήσουν το τραπεζικό σύστημα στη διάρκεια
αυτής της περιόδου χαμηλής ανάπτυξης.
? Οι διαρθρωτικές αλλαγές που θα προάγουν την ικανότητα της οικονομίας να
παράγει, να αποταμιεύει και να εξάγει θα είναι κριτικής σημασίας για τη
μεσοπρόθεσμη ανάκαμψη. Η εξωστρέφεια της Ελλάδας υπολείπεται αυτής των
εταίρων της στην Ευρωζώνη. Η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να εφαρμόσει ένα
φιλόδοξο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων για τον εκσυγχρονισμό του δημόσιου τομέα
και για την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της ευελιξίας των αγορών
προϊόντων και εργασίας, για τη δημιουργία ενός περισσότερο ανοιχτού και
προσβάσιμου περιβάλλοντος για τους εγχώριους και τους ξένους επενδυτές και
για τη μείωση της άμεσης συμμετοχής του δημοσίου στις εγχώριες βιομηχανίες.
8. Η κυβέρνηση δεσμεύεται σε δίκαιη κατανομή του κόστους προσαρμογής. Η
δέσμευση για την προστασία των πιο ευάλωτων από τις συνέπειες της οικονομικής
ύφεσης λαμβάνεται υπόψη στο σχεδιασμό των πολιτικών προσαρμογής. Στην
εξυγίανση των δημοσιονομικών, μεγαλύτερη θα είναι η συνεισφορά από όσους δεν
έχουν κατά παράδοση συμβάλλει με το μερίδιο που τους αναλογεί στη φορολογική
επιβάρυνση. Οσον αφορά τη μείωση σε μισθούς και συντάξεις στο δημόσιο, οι
χαμηλόμισθοι έχουν προστατευτεί:
? Μειώσεις στις συντάξεις: η απάλειψη της 13ης και της 14ης σύνταξης
αντισταθμίζεται για όσους λαμβάνουν λιγότερο από ?2500 μηνιαίως με την
υιοθέτηση ενός νέου ενιαίου επιδόματος ?800 ετησίως. Η μείωση βαραίνει
περισσότερο όσους λαμβάνουν υψηλότερες συντάξεις.
? Μειώσεις στους μισθούς: Η πληρωμή του 13ου και 14ου μισθού θα απαλειφθεί
για όλους τους εργαζομένους. Για την προστασία των χαμηλότερων εισοδηματικών
στρωμάτων, για όσους λαμβάνουν λιγότερο από ?3000 μηνιαίως θα υιοθετηθεί ένα
ενιαίο επίδομα ?1000 ετησίως ανά εργαζόμενο το οποίο θα χρηματοδοτηθεί μέσω
μείωσης επιδομάτων για τους υψηλόμισθους.
Επιπλέον, οι ελάχιστες συντάξεις και τα οικογενειακά επιδόματα δε θα
περικοπούν και τα πιο ευάλωτα στρώματα θα αποζημιωθούν από τις πιθανές
αρνητικές συνέπειες των πολιτικών. Για την επίτευξη πνεύματος συναίνεσης στις
πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης, η κυβέρνηση θα καλέσει εκπροσώπους
επιχειρήσεων και εργαζομένων να υπογράψουν ένα κοινωνικό συμβόλαιο για όλη τη
διάρκεια του προγράμματος. Τα παραπάνω προωθούνται στο πνεύμα της διατήρησης
της κοινωνικής συνοχής, της αντιμετώπισης της φτώχειας και της προστασίας της
απασχόλησης.
Α. Δημοσιονομικές Πολιτικές
9. Η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει την ανάγκη εφαρμογής μιας πολυετούς
εμπροσθοβαρούς προσπάθειας προσαρμογής, δοθέντων των πολύ υψηλών και διαρκώς
διογκούμενων λόγων χρέους και δημοσιονομικού ελλείμματος. Θα ληφθούν όλα τα
αναγκαία μέτρα για την ενίσχυση της εμπιστοσύνης στην αγορά καθώς και για την
εμπέδωση εμπιστοσύνης στους πιστωτές ότι η Ελλάδα θα ανακτήσει τον έλεγχο της
δυναμικής του χρέους της. Η δυσκολία έγκειται στο γεγονός ότι οι πολιτικές
για την αποκατάσταση της διεθνούς ανταγωνιστικότητας των τιμών, οι οποίες,
στο πλαίσιο μιας νομισματικής ένωσης, πρέπει να βασιστούν σε μείωση του
εγχωρίου κόστους και των τιμών, βραχυπρόθεσμα θα επιβαρύνουν την οικονομική
δραστηριότητα, τα έσοδα της κυβέρνησης και τη δυναμική του χρέους. Ως εκ
τούτου, η προσπάθεια πρέπει να λάβει χώρα σε μια περίοδο συρρικνωμένης
οικονομικής δραστηριότητας, φυσικά επακόλουθης επιβράδυνσης των εσόδων και
συγκυριακά υψηλών δαπανών. Ωστόσο, αποτελεί αδήριτη ανάγκη να δρομολογηθούν
οι κατάλληλες δημοσιονομικές πολιτικές και η οικονομία να εισέλθει σε μια
σταθερή πορεία μελλοντικής ανάπτυξης. Είναι σαφές ότι ο δημόσιος τομέας έχει
καταστεί υπερβολικά μεγάλος και πολυδάπανος και πρέπει να γίνει μικρότερος,
πιο αποτελεσματικός και ευέλικτος και να προσανατολιστεί στην παροχή
καλύτερων υπηρεσιών προς τους πολίτες.
10. Η δημοσιονομική στρατηγική έχει ως κεντρικό άξονα την τοποθέτηση του
λόγου δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ σε πτωτική τροχιά από το 2013 και μετά
καθώς και τη μείωση του ελλείμματος της γενικής κυβέρνησης αισθητά κάτω από
το 3% του ΑΕΠ έως το 2014. Προκειμένου να αποφευχθεί το αίσθημα κόπωσης λόγω
των μεταρρυθμίσεων και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη της αγοράς, η στρατηγική
της κυβέρνησης όσον αφορά τη δημοσιονομική προσαρμογή είναι έντονα
εμπροσθοβαρής. Ολα τα δημοσιονομικά μέτρα για το υπόλοιπο του 2010 και έως το
2012 έχουν προσδιοριστεί, και τα περισσότερα εξ αυτών θα ληφθούν εντός των
προσεχών εβδομάδων. Δημοσιονομικά μέτρα για το 2013 έχουν επίσης
προσδιοριστεί, με ένα μικρό υπόλοιπο το οποίο πρέπει να προσδιοριστεί σε
επόμενους ελέγχους.
11. Ενα πολύ καλό ξεκίνημα έχει ήδη γίνει, με το έλλειμμα του πρώτου
τριμήνου του 2010 να περιορίζεται σημαντικά. Οσο για το υπόλοιπο του 2010,
επιπλέον μέτρα θα εφαρμοστούν πέρα από εκείνα που αναφέρονται στην Απόφαση
και Σύσταση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 16ης Φεβρουαρίου 2010 καθώς και
εκείνων που ανακοινώθηκαν το Μάρτιο του 2010 (Πίνακας 1). Τα τρία
σημαντικότερα άμεσα μέτρα είναι η άμεση μείωση του λογαριασμού μισθοδοσίας
του δημοσίου τομέα και των δαπανών για πληρωμές συντάξεων, καθώς και η
περαιτέρω αύξηση του ΦΠΑ και κάποιων συγκεκριμένων ειδικών φόρων κατανάλωσης
(μέτρα που συνδυασμένα με άλλα, αποδίδουν περαιτέρω εξοικονόμηση της τάξεως
του 2 1/2% του ΑΕΠ, ήδη από το 2010). Αυτό θα εξασφαλίσει ότι, παρά την
ύφεση, το δημοσιονομικό έλλειμμα θα περιοριστεί από περίπου 13,6 % του ΑΕΠ το
2009 σε 8,1% του ΑΕΠ το 2010. Αυτές οι άμεσες, πολύ σημαντικές προσπάθειες
καταδεικνύουν την αποφασιστικότητα της κυβέρνησης αναφορικά με την
αντιμετώπιση της πρόσφατης επιδείνωσης της ψυχολογίας της αγοράς και των
μεγάλων δημοσιονομικών προκλήσεων και θα συμβάλλουν στην αντιμετώπιση των
δυσμενών κυκλικών εξελίξεων στα έσοδα αλλά και στην υποστήριξη ενδεχομένως
αυξημένων κονδυλίων για την πληρωμή επιδομάτων ανεργίας. Αυτά τα μέτρα
λαμβάνονται επιπλέον εκείνων που έχουν ήδη ληφθεί, τα οποία περιλαμβάνουν την
πρώτη δόση της μείωσης των μισθολογικών δαπανών της κυβέρνησης και των
δαπανών επιλεγμένων παροχών κοινωνικής ασφάλισης (με παράλληλη διασφάλιση των
ελαχίστων ορίων), τη σημαντική μείωση των λειτουργικών δαπανών σε όλα τα
υπουργεία, σημαντικά μέτρα που εξασφαλίζουν μόνιμα έσοδα, τους ειδικούς
φόρους επί εξαιρετικά κερδοφόρων επιχειρήσεων και επί της ιδιοκτησίας μεγάλης
ακίνητης περιουσίας, καθώς και επί των αγαθών πολυτελείας. Επομένως, η
αποφασιστικότητα της κυβέρνησης είναι αταλάντευτη και θα καταβληθεί κάθε
δυνατή προσπάθεια για τη δίκαιη κατανομή των βαρών.
12. Για το 2011 και μετά έχουν προσδιοριστεί επιπλέον μέτρα αύξησης των
εσόδων και μείωσης των δαπανών προκειμένου να εξασφαλιστούν οι δημοσιονομικοί
στόχοι. Μαζί με την επίπτωση στο σύνολο του έτους των εμπροσθοβαρών μέτρων
που παίρνονται στα μέσα του 2010, αυτά θα καλύπτουν τις ανάγκες προσαρμογής
για το 2011 και προβλέπεται να ανέλθουν σε 4% του ΑΕΠ. Τα μέτρα προσαρμογής
το 2012 θα συνεχιστούν ανερχόμενα σε 2 1/2% του ΑΕΠ ενώ το 2013 αναμένεται
ότι θα είναι 2% του ΑΕΠ. Με δεδομένη την αναμενόμενη υποχώρηση του ΑΕΠ, το
ονομαστικό έλλειμμα ως ποσοστό του ΑΕΠ αναμένεται να μειωθεί στο 7 1/2% το
2011, με ενδεχομένως πιο σημαντικές ονομαστικές μειώσεις στα επόμενα χρόνια
καθώς θα ξεκινάει η οικονομική ανάπτυξη.
? Οι δαπάνες θα μειωθούν κατά ένα ισοδύναμο γύρω στο 7% του ΑΕΠ μέχρι το
2013. Από την υιοθέτηση του ευρώ, η Ελλάδα έχει αυξήσει τις δαπάνες χωρίς
τόκους κατά 8 ποσοστιαίες μονάδες του ΑΕΠ, συμπεριλαμβανομένων των
μισθολογικών δαπανών, της κατανάλωσης του δημοσίου και των κοινωνικού
χαρακτήρα μεταβιβαστικών πληρωμών, δημιουργώντας ένα πολύ μεγάλος βάρος για
το κράτος. Αυτό πρέπει να αντιστραφεί. Ως εκ τούτου, οι δαπάνες από μισθούς
και επιδόματα θα πρέπει να περιοριστούν δεδομένου ότι αντιπροσωπεύουν το
μεγαλύτερο μέρος των πρωτογενών δαπανών του προϋπολογισμού και στη συνέχεια
οι μισθοί και οι συντάξεις να παγώσουν σε ονομαστικούς όρους κατά τη διάρκεια
του προγράμματος. Η κυβέρνηση έχει επίσης προγραμματίσει και άλλες μειώσεις
δημοσίων δαπανών, μεταξύ άλλων μέσω της πρόθεσης αντικατάστασης μόνο του 20%
των συνταξιοδοτουμένων δημοσίων υπαλλήλων και μέσω της ενοποίησης των δήμων
και τοπικών συμβουλίων. Είναι ζωτικής σημασίας το βάρος της προσαρμογής στο
σκέλος των δαπανών να είναι κατανεμημένο σε πολλά προγράμματα, ώστε ακόμη και
οι επενδυτικές δαπάνες να πρέπει να εξορθολογιστούν καινά στραφούν σε μια πιο
εντατική και αποτελεσματική χρήση των πόρων των κοινοτικών διαρθρωτικών
ταμείων και του ταμείου συνοχής, στο βαθμό που είναι εφικτό. Ανεξάρτητες
αξιολογήσεις θα ξεκινήσουν και θα πραγματοποιούνται από διεθνούς φήμης
εμπειρογνώμονες της δημόσιας διοίκησης και των υφιστάμενων κοινωνικών
προγραμμάτων προκειμένου να εντοπιστούν οι κατάλληλες δράσεις για την
ορθολογική οργάνωση της δημόσιας διοίκησης και η ορθότερη στόχευση των
κοινωνικών προγραμμάτων έτσι ώστε οι πόροι να διοχετεύονται στις πλέον
ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.
? Τα έσοδα θα αυξηθούν κατά περίπου 4% του ΑΕΠ έως το 2013. Εσοδα που
προέρχονται από πολίτες υψηλότερων εισοδηματικών κλιμακίων θα περιλαμβάνουν
την αύξηση (μέσω των κριτηρίων διαβίωσης) της φορολογίας των ελευθέρων
επαγγελματιών, την αύξηση της φορολογίας των ειδών πολυτελείας, και
(προσωρινά) πρόσθετους φόρους σε εξαιρετικά κερδοφόρες εταιρείες και υψηλής
αξίας ακίνητα, όπως και άλλα μέτρα για την πάταξη της φοροδιαφυγής που
περιλαμβάνονται στην προσφάτως εγκριθείσα φορολογική μεταρρύθμιση. Αλλες
αυξήσεις των εσόδων θα περιλαμβάνουν τη διεύρυνση της βάσης του ΦΠΑ, την
αύξηση των συντελεστών και την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε
κατηγορίες όπου η Ελλάδα βρίσκεται κάτω από το μέσο όρο της Ευρωζώνης και
όπου η αποτελεσματικότητα του φοροεισπρακτικού μηχανισμού είναι χαμηλή.
Πράσινοι φόροι και φόροι «υπέρ της υγείας» (όπως φόρος στην κατανάλωση του
αλκοόλ και των τσιγάρων) θα διαδραματίσουν επίσης κάποιο ρόλο στην προσπάθεια
για την αύξηση των εσόδων.
13. Εκτός από αυτά τα άμεσα δημοσιονομικά μέτρα για τον προϋπολογισμό, η
κυβέρνηση έχει επίσης δρομολογήσει μια σειρά σημαντικών διαρθρωτικών
δημοσιονομικών μεταρρυθμίσεων. Αυτές θα ενισχύσουν τη βιωσιμότητα,
συμβάλλοντας στην ενίσχυση του ελέγχου επί των εσόδων και των δαπανών:
? Ασφαλιστική Μεταρρύθμιση: Το σημερινό συνταξιοδοτικό σύστημα δεν είναι
βιώσιμο και θα περιέλθει σε αδυναμία πληρωμών εάν δεν ληφθούν υπεύθυνα μέτρα
προκειμένου να τεθεί σε μια υγιή βάση. Η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει μια
μεταρρύθμιση η οποία θα πρέπει να εγκριθεί πριν από τα τέλη Ιουνίου 2010. Η
Εθνική Αναλογιστική Αρχή θα εκπονήσει μια μελέτη προκειμένου να εξασφαλιστεί
ότι οι παράμετροι του νέου συστήματος διασφαλίζουν μακροπρόθεσμη αναλογιστική
ισορροπία. Τα υπάρχοντα ασφαλιστικά ταμεία θα συγχωνευθούν σε τρία. Η
μεταρρύθμιση θα εισάγει ένα νέο σύστημα το οποίο θα βασίζεται στην ενίσχυση
της σύνδεσης μεταξύ εισφορών και παροχών, με ενιαίους κανόνες που θα ισχύουν
κατ' αναλογία σε όλους τους σημερινούς και μελλοντικούς εργαζόμενους. Η
κανονική ηλικία συνταξιοδότησης θα οριστεί στα 65 έτη, αυξανόμενη παράλληλα
με το προσδόκιμο ζωής. Οι παροχές θα πρέπει να τιμαριθμοποιούνται. Η
μεταρρύθμιση επίσης θα περιορίσει την πρόωρη συνταξιοδότηση, ακόμα και για
τους ασφαλισμένους προ του 1993, και θα περιορίσει τον κατάλογο των βαρέων
και ανθυγιεινών επαγγελμάτων. Το νέο σύστημα θα προβλέπει επίσης μια σύνταξη
κοινωνικού χαρακτήρα με εισοδηματικά κριτήρια για όλους τους πολίτες που
βρίσκονται πάνω από την κανονική ηλικία συνταξιοδότησης, ώστε να παρέχεται
ένα σημαντικό δίχτυ ασφαλείας, συμβατό με τη βιωσιμότητα των δημοσίων
οικονομικών.
? Μεταρρύθμιση του τομέα της υγείας: Η κυβέρνηση θα εφαρμόσει σύστημα
διπλογραφικού λογιστικού ελέγχου των χρήσεων σε νοσοκομεία, την περιοδική
δημοσίευση των ελεγμένων ισολογισμών, καθώς και βελτιώσεις στους μηχανισμούς
τιμολόγησης και κοστολόγησης. Η κυβέρνηση προγραμματίζει επίσης να διαχωρίσει
τον κλάδο υγείας από τον κλάδο συνταξιοδότησης, να συγχωνεύσει τα κονδύλια
για την απλοποίηση του υπερβολικά κατακερματισμένου συστήματος, καθώς και να
συγκεντρώσει όλες τις σχετικές με την υγεία δραστηριότητες υπό την
αρμοδιότητα ενός μόνο υπουργείου.
? Φορολογική μεταρρύθμιση. Η κυβέρνηση έχει νομοθετήσει ένα φορολογικό
πλαίσιο που περιλαμβάνει σημαντικά στοιχεία προκειμένου να καταστεί το
φορολογικό σύστημα πιο αποτελεσματικό και δίκαιο. Το σύστημα φορολογίας
εισοδήματος έχει γίνει πιο προοδευτικό. Οι απαλλαγές και μειώσεις έχουν
μειωθεί προκειμένου να διευρυνθεί η φορολογική βάση. Και μια σειρά από
μεταρρυθμίσεις που έχουν εισαχθεί για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, που
περιλαμβάνουν την υιοθέτηση αυστηρότερων υποχρεώσεων για την έκδοση
αποδείξεων για τον ΦΠΑ, την καθιέρωση τεκμηρίων διαβίωσης, και την εισαγωγή
της τεκμηρίων φορολογίας. Η Κυβέρνηση θα αναθεωρήσει περαιτέρω το φορολογικό
σύστημα προκειμένου να απλοποιηθεί και να αυξηθεί η αποδοτικότητα του.
? Φορολογική Διοίκηση: Βελτιώσεις στη φορολογική διοίκηση ήδη εφαρμόζονται
ενώ τεχνική βοήθεια έχει ήδη ληφθεί από το ΔΝΤ. Βραχυπρόθεσμα, η στρατηγική
της κυβέρνησης θα επικεντρωθεί στην εξασφάλιση των εσόδων από τους
φορολογούμενους με τα μεγαλύτερα εισοδήματα, στην αποτελεσματικότερη και
αυστηρότερη εφαρμογή του νόμου, τον έλεγχο των ατόμων με υψηλό πλούτο καθώς
και των αυτοαπασχολούμενων (όπου ο κίνδυνος φοροδιαφυγής είναι μεγαλύτερος),
τη δίωξη των μεγαλύτερων παραβατών, την ενίσχυση της δήλωσης και πληρωμής του
ΦΠΑ, καθώς και τη συλλογή του μεγαλύτερου ποσού των ληξιπρόθεσμων φορολογικών
οφειλών. Μεσοπρόθεσμα, η Κυβέρνηση θα σχεδιάσει ένα πρόγραμμα διαρθρωτικών
μεταρρυθμίσεων σε βασικούς τομείς συμμόρφωσης και διοίκησης στο φορολογικό
σύστημα που περιλαμβάνουν: δημιουργία και τήρηση ενός συνεκτικού πλαισίου
διαχείρισης κινδύνου στη συμμόρφωση (ειδικότερα, προετοιμασία μιας
στρατηγικής συμμόρφωσης για το 2012), ανάπτυξη των υποδομών παροχής υπηρεσιών
προς τους φορολογούμενους προκειμένου να υποστηριχθούν οι προσπάθειες
βελτίωσης της συμμόρφωσης, ουσιαστική βελτίωση των ενεργειών επιβολής του
νόμου, ειδικά στα επίπεδα του ελέγχου, μέσω της χρήσης μεθόδων βασισμένων
στην ιεράρχηση των κινδύνων και δημιουργία υποδομών κεντρικού στρατηγικού
σχεδιασμού και διαχείρισης της φορολογικής και τελωνειακής διοίκησης.
? Διαχείριση των δημοσίων οικονομικών και δημοσιονομικό πλαίσιο. Στην
τεχνική βοήθεια από το ΔΝΤ και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την διαχείριση των
δημοσίων οικονομικών και των μακροπρόθεσμων μεταρρυθμίσεων του προϋπολογισμού
θα υπάρξει αναδιάταξη προτεραιοτήτων προκειμένου για την αντιμετώπιση των
βραχυπρόθεσμων προκλήσεων που αντιμετωπίζουμε. Στο πλαίσιο αυτό: το Γενικό
Λογιστήριο του Κράτους θα είναι αρμόδιο για την παρακολούθηση και την υποβολή
εκθέσεων για τα στοιχεία της γενικής κυβέρνησης, η Κυβέρνηση θα εισάγει
τυποποιημένες διαδικασίες ελέγχου για όλους τους δημόσιους φορείς με στόχο
την αποτροπή της επανεμφάνισης χρεών, θα εξασφαλιστεί ότι όλοι οι
προϋπολογισμοί για τη γενική κυβέρνηση θα ετοιμάζονται με μεσοπρόθεσμο
ορίζοντα δημοσιονομικής στρατηγικής και ότι θα κατατίθενται πριν από την
έναρξη του δημοσιονομικού έτους, θα εισαχθεί μια προσέγγιση «από πάνω προς τα
κάτω» στην κατάρτιση των προϋπολογισμών, οι οποίοι θα προβλέπουν ανώτατα όρια
δαπανών, επαρκές αποθεματικό κινδύνου και μεσοπρόθεσμο πλαίσιο δαπανών για
τον Κρατικό Προϋπολογισμό, θα απαιτείται η σύνταξη συμπληρωματικού
προϋπολογισμού για κάθε ενδεχόμενη υπέρβαση πέρα των προβλεπόμενων, θα
τροποποιηθεί ο νόμος του 1995 για τη διαχείριση του προϋπολογισμού
προκειμένου να ισχύσουν τα παραπάνω. Η κυβέρνηση θα εξακολουθήσει να
συνεργάζεται με τις ομάδες του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που παρέχουν
τεχνική βοήθεια προκειμένου να εφαρμόσει τις συστάσεις που έχει ήδη γίνει και
να υπάρξουν περαιτέρω βελτιώσεις κατά τη διάρκεια του προγράμματος,
συμπεριλαμβανομένης και της δημιουργίας μιας ανεξάρτητης αρχής παρακολούθησης
των δημοσιονομικών που θα εντάσσεται στο Κοινοβούλιο.
? Πλαίσιο Διαχείρισης Χρέους: Η Κυβέρνηση θα επικαιροποιήσει τη στρατηγική
και τα εργαλεία διαχείρισης του χρέους προκειμένου να εξασφαλιστεί ένα
πλαίσιο επαρκούς διαχείρισης του κινδύνου. Προκειμένου να ενισχυθεί η
εμπιστοσύνη των αγορών και η επικοινωνία, η Κυβέρνηση σχεδιάζει να
επανεξετάσει το πλαίσιο λειτουργίας καθώς και το πλαίσιο διαχείρισης κινδύνου
που αφορά στη διαχείριση του χρέους με σκοπό την διασφάλιση της διαφάνειας
και της ικανότητας πρόβλεψης στις ενέργειες μας. Η κυβέρνηση έχει ήδη ζητήσει
τεχνική βοήθεια στον τομέα αυτό από το ΔΝΤ.
? Παροχή πληροφοριών για τα μεγέθη του δημοσίου τομέα συμπεριλαμβανομένων
και στατιστικών θεμάτων: Με την έναρξη της θητείας της τον Οκτώβριο του 2009,
η νέα κυβέρνηση αμέσως ανακοίνωσε ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα για το 2008
ήταν μεγαλύτερο από αυτό που είχε υποβληθεί και έπρεπε να επαναϋπολογιστεί.
Σε στενή συνεργασία με τη Eurostat για την επεξεργασία και δημοσιοποίηση των
στοιχείων, η Κυβέρνηση έχει ήδη λάβει διορθωτικά μέτρα για να αποτραπεί η
επανεμφάνιση παρόμοιων προβλημάτων και έχει σχεδιάσει από κοινού με την
Ευρωπαϊκή Επιτροπή ένα σχέδιο δράσης για να αντιμετωπίσει τα εκκρεμή ζητήματα
σχετικά με τα στατιστικά στοιχεία. Σε αυτά τα μέτρα συμπεριλαμβάνεται η
πλήρης ανεξαρτησία της Ελληνικής στατιστικής υπηρεσίας, ενώ επαρκείς πόροι θα
διατεθούν μέσα στα επόμενα χρόνια για τη βελτίωση των στατιστικών συστημάτων
και για την αναζήτηση εγχώριας τεχνικής βοήθειας ώστε να υπάρξει ταχεία
πρόοδος. Για αυτό το λόγο, τα μέτρα στο κοινό Σχέδιο Δράσης για τα στατιστικά
στοιχεία της ελληνικής κυβέρνησης και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα εφαρμοστούν
πλήρως. Στο μέλλον, οι Ελληνικές αρχές εγγυώνται ότι θα παρέχονται ακριβή
δημοσιονομικά στοιχεία στο Ταμείο και τους Ευρωπαίους εταίρους. Επιπλέον, από
τον Ιανουάριο του 2010, δημοσιεύονται έγκαιρες μηνιαίες εκθέσεις για τον
προϋπολογισμό της κεντρικής κυβέρνησης σε ταμειακή βάση. Το ΓΛΚ θα αρχίσει να
δημοσιεύει μηνιαία στοιχεία για τις δαπάνες των οποίων οι πληρωμές εκκρεμούν,
συμπεριλαμβανομένων των καθυστερούμενων, από τον Ιούλιο του 2010. Επίσης θα
εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες για την βελτίωση της συλλογής και
επεξεργασίας των στοιχείων της Γενικής Κυβέρνησης σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό
Σύστημα Εθνικών και Περιφερειακών Λογαριασμών (ESA), που απαιτείται με βάση
το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο της ΕΕ όπως και για τη συγκέντρωση λεπτομερών
στοιχείων για την απασχόληση στη Γενική Κυβέρνηση. Λεπτομερείς πληροφορίες θα
πρέπει να παρέχονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, την ΕΚΤ και το ΔΝΤ για τους
λειτουργικούς λογαριασμούς και τους ισολογισμούς των κυριοτέρων δημοσίων
επιχειρήσεων.
14. Το πρόγραμμα θα παρακολουθείται στενά και εφόσον χρειαστεί, θα
λαμβάνονται μέτρα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κινδύνους που προέρχονται από
χαμηλότερα έσοδα, υψηλότερες κοινωνικές μεταβιβάσεις, περαιτέρω αρνητικές
αναθεωρήσεις για το ρυθμό ανάπτυξης, πρόσθετα δημοσιονομικά βάρη από το
δημόσιο και το χρηματοπιστωτικό τομέα, καθώς και υψηλότερες δαπάνες τόκων.
Ωστόσο, αυτά είναι διαχειρίσιμα και η κυβέρνηση είναι έτοιμη να λάβει
κατάλληλες δράσεις για τη διατήρηση των στόχων του προγράμματος, μεταξύ άλλων
μέσω της έκτακτης μείωσης δαπανών, εφόσον αυτό κριθεί απαραίτητο. Ταυτόχρονα,
υπάρχει και ενδεχόμενο για θετικότερες εξελίξεις. Οι προβλέψεις για το 2010-
2011 βασίζονται σε επιφυλακτικές εκτιμήσεις για τα ληφθέντα μέτρα, καθώς μια
θετική επίδραση στην εμπιστοσύνη μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του ρυθμού
ανάπτυξης του ΑΕΠ και μείωση των ασφαλίστρων κινδύνου της αγοράς, ενώ οι
προσπάθειες διαχείρισης των εσόδων μπορεί να αποφέρουν περισσότερα έσοδα απ'
ό, τι έχει ήδη προβλεφθεί στο πρόγραμμα. Εάν ανακάμψει η εμπιστοσύνη και η
αγορά στηρίξει την Ελλάδα νωρίτερα από το αναμενόμενο ή η «ανταπόκριση της
προσφοράς» στις μεταρρυθμίσεις είναι πιο δυναμική, τα οφέλη αυτά θα
συμβάλλουν στη γρηγορότερη διόρθωση προς το επιθυμητό επίπεδο του ελλείμματος
έτσι ώστε να επιτευχθεί ταχύτερα η επιστροφή σε τροχιά δημοσιονομικής
βιωσιμότητας.
Β. Πολιτικές για τον χρηματοπιστωτικό τομέα
15. Παρά την παρούσα ισχυρή φερεγγυότητα των ελληνικών τραπεζών, το ελληνικό
τραπεζικό σύστημα αντιμετωπίζει προκλήσεις. Η κεφαλαιακή βάση του συστήματος
ενισχύθηκε σημαντικά το 2009, αυξανόμενη από 24 δις ευρώ σε 33 δις ευρώ,
συμπεριλαμβανομένων κεφαλαιακών ενισχύσεων από το κράτος ύψους 3,8 δις ευρώ,
κεφαλαιακών ενισχύσεων από τους μετόχους και παρακρατηθέντα κέρδη. Ολες οι
τράπεζες ικανοποιούν το όριο κεφαλαιακής επάρκειας του 8% και η μέση
κεφαλαιακή επάρκεια του συστήματος αυξήθηκε σε 11,7% στο τέλος του 2009.
Παρόλα αυτά η δημοσιονομική κρίση και η αποδυνάμωση του οικονομικού
περιβάλλοντος οδήγησαν σε αναστροφή του ρυθμού πιστωτικής επέκτασης και σε
αύξηση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα οποία έφτασαν το 7,7% στο τέλος του
2009, ενώ η κερδοφορία μειώθηκε και μπορεί για φέτος να γίνει αρνητική.
16. Η άμεση πρόκληση για τις τράπεζες είναι η διαχείριση των δύσκολων
τρεχουσών συνθηκών ρευστότητας. Στο γενικότερο πλαίσιο της αναταραχής που
επηρεάζει τις αγορές χρέους της ελληνικής κυβέρνησης, οι ελληνικές τράπεζες
έχασαν την πρόσβαση τους στη διατραπεζική αγορά για τη χρηματοδότηση των
λειτουργιών τους από το τέλος του 2009. Ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις τους στη
διατραπεζική αγορά δεν ανανεώθηκαν, ή ανανεώθηκαν με υψηλό κόστος, ενώ
παρατηρήθηκε και μια μετρίου μεγέθους εκροή καταθέσεων τους πρώτους μήνες του
2010, γεγονός που έθεσε τη ρευστότητα πολλών ελληνικών τραπεζών υπό πίεση. Ως
αποτέλεσμα, οι τράπεζες βασίστηκαν όλο και περισσότερο στις πηγές
αναχρηματοδότησης του Ευρωσυστήματος. Για να βοηθήσει τις τράπεζες να
αντιμετωπίσουν αυτές τις δύσκολες συνθήκες η κυβέρνηση παρέτεινε τη διάρκεια
του πακέτου ενίσχυσης του τραπεζικού συστήματος από τις αρχές του 2009 (?28
δις, από τα οποία ?11 δις είχαν χρησιμοποιηθεί μέχρι τα τέλη του 2009), με
στόχο την παροχή ποσού ύψους 17 δις ευρώ σε επιπλέον ρευστότητα ενώ θέτει σε
εφαρμογή και περαιτέρω επέκταση του πακέτου ενίσχυσης, υπό την επιφύλαξη της
έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Εντός του υφιστάμενου πλαισίου του
Ευρωσυστήματος, οι εθνικές κεντρικές τράπεζες μπορούν να παρέχουν στήριξη σε
πιστωτικά ιδρύματα που αντιμετωπίζουν προσωρινά προβλήματα ρευστότητας, αλλά
παραμένουν φερέγγυα. Σε περίπτωση που δοθεί τέτοια στήριξη από την Τράπεζα
της Ελλάδας, θα είναι πλήρως εγγυημένη από το Ελληνικό Δημόσιο κατά τρόπο που
να συνάδει με τις σχετικές απαιτήσεις της ΕΚΤ και της ΕΕ.
17. Η κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος θέτουν επίσης σε εφαρμογή ένα νέο
δίκτυ ασφαλείας με στόχο τη διασφάλιση ενός υγιούς επιπέδου κεφαλαίου για τις
τράπεζες και κατά συνέπεια τη βελτίωση των συνθηκών ώστε να στηριχθεί η
πραγματική οικονομία. Προβλέποντας ότι οι τράπεζες μπορεί να υποστούν
περαιτέρω δυσμενείς επιπτώσεις στην κερδοφορία τους, γεγονός που μπορεί να
επηρεάσει την κεφαλαιακή τους θέση, η κυβέρνηση θα θεσπίσει (μέχρι τις 30
Ιουνίου 2010, ως σημείο αναφοράς) μέσω συγκεκριμένης νομοθεσίας και μετά από
διαβούλευση με το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ, ένα πλήρως
ανεξάρτητο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ). Οι υπεύθυνοι για τις
αποφάσεις του ΤΧΣ θα είναι ανεξάρτητα άτομα με αναγνωρισμένο κύρος στα
χρηματοπιστωτικά θέματα, οι οποίοι θα διορίζονται από την κυβέρνηση και το
Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (ο οποίος θα έχει την ευθύνη των
περισσοτέρων διορισμών).
18. Ο πρωταρχικός σκοπός του ΤΧΣ είναι η διαφύλαξη της φερεγγυότητας του
χρηματοπιστωτικού τομέα και κατά συνέπεια της δυνατότητας του να στηρίξει την
ελληνική οικονομία, παρέχοντας κεφάλαιο στις τράπεζες εφόσον χρειαστεί. Σε
κάθε περίπτωση που οι εποπτικές αρχές αξιολογούν ότι υπάρχει πιθανότητα το
κεφάλαιο μιας τράπεζας να πέσει κάτω από το επαρκές επίπεδο, οι μέτοχοι θα
πρέπει να συνεισφέρουν άμεσα νέο κεφάλαιο, ή να λάβουν προσωρινό κεφάλαιο από
το ΤΧΣ. Αν στη συνέχεια οι τράπεζες δεν είναι σε θέση να αντλήσουν από μόνες
τους άμεσα επιπλέον κεφάλαιο και να αποπληρώσουν το ΤΧΣ, θα πρέπει να γίνει
αναδιάρθρωση τους υπό την αιγίδα του ΤΧΣ και σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΕΕ
για τον ανταγωνισμό και τις κρατικές ενισχύσεις.
19. Επίσης, θα ενισχυθούν και άλλα στοιχεία του δικτύου ασφαλείας για το
χρηματοπιστωτικό τομέα. Η νομοθεσία για την αναδιάρθρωση των χρεών των
επιχειρήσεων και η παρούσα νομοθετική πρόταση για την αναδιάρθρωση των χρεών
των νοικοκυριών θα συνάδουν με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές με στόχο τη
διασφάλιση της πιστωτικής πειθαρχίας, την προστασία των δικαιωμάτων των
πιστωτών και των δανειοληπτών και τη διαφύλαξη των πληροφοριών σχετικά το
ιστορικό φερεγγυότητας των δανειοληπτών.
20. Η Τράπεζα της Ελλάδος θα εντείνει την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού
συστήματος και θα αυξήσει τους διαθέσιμους πόρους για την εποπτεία. Αυτό
περιλαμβάνει και αύξηση της συχνότητας και της ταχύτητας υποβολής στοιχείων
και την περαιτέρω ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου πλαισίου για συχνούς ελέγχους
ακραίων συνθηκών (stress tests). Θα αυξηθεί το προσωπικό τόσο για επιτόπιους
ελέγχους όσο και για ελέγχους εξ αποστάσεως, λαμβάνοντας επίσης υπόψη και τις
νέες αρμοδιότητες της Τράπεζας της Ελλάδος αναφορικά με την εποπτεία των
ασφαλιστικών οργανισμών. Θα εισαχθεί επιπλέον ευελιξία στη διαχείριση των
ανθρώπινων πόρων και θα χορηγηθεί σε όλο το προσωπικό της Τράπεζας της
Ελλάδος ισχυρή νομική προστασία για τις ενέργειες που εκτελούνται με καλή
πίστη.
21. Θα διατηρηθεί η στενή συνεργασία με τις εποπτικές αρχές των κρατών
προέλευσης και των κρατών υποδοχής σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό πλαίσιο για τη
διασυνοριακή εποπτεία. Στο πλαίσιο αυτό, οι αρχές έχουν πλήρη επίγνωση της
σημαντικής παρουσίας των ελληνικών τραπεζών σε χώρες της Νοτιοανατολικής
Ευρώπης (ΝΑΕ), έχουν υπογραφεί μια σειρά από μνημόνια συνεννόησης με τις
εποπτικές αρχές των χωρών υποδοχής (τόσο με χώρες της ΕΕ όσο και με μη κράτη
- μέλη). Επίσης, θα εντατικοποιηθεί η επικοινωνία με τις ρυθμιστικές αρχές
στις χώρες της ΝΑΕ αναφορικά με τις εκτιμήσεις του κινδύνου και τα σχέδια
έκτακτης ανάγκης για παροχή ρευστότητας.
Γ. Διαρθρωτικές Πολιτικές
22. Οι διαρθρωτικές πολιτικές ενισχύονται προκειμένου να αυξηθεί η
ανταγωνιστικότητα και να εξέλθουμε γρήγορα από την κρίση. Οι πολιτικές αυτές
θα ενισχύσουν την ευελιξία και την παραγωγική ικανότητα της οικονομίας, θα
διασφαλίσουν την αποκατάσταση των μισθών και των τιμών και στη συνέχεια θα
διατηρήσουν τη διεθνή ανταγωνιστικότητα και, σταδιακά, θα αλλάξουν τη
διάρθρωση της οικονομίας προς ένα μοντέλο ανάπτυξης περισσότερο βασισμένο
στις επενδύσεις και στις εξαγωγές. Η ελληνική κυβέρνηση θα συνεργαστεί στενά
με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την ΕΚΤ με στόχο την προώθηση των
μεταρρυθμίσεων, όπως καθορίζονται στο μνημόνιο συνεννόησης που επισυνάπτεται
στο παρόν Μνημόνιο Οικονομικής και Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής (ΜΟΧΠ).
Ειδικότερα:
? Ο εκσυγχρονισμός της δημόσιας διοίκησης. Κατακερματισμένες πρακτικές
απασχόλησης θα αλλάξουν μέσω της αναδιοργάνωσης των διαδικασιών πρόσληψης και
της ολοκλήρωσης της ενιαίας αρχής πληρωμών για τους μισθούς. Θα εισαχθεί ένα
απλουστευμένο σύστημα αποδοχών, με στόχο την εξοικονόμηση πόρων, που θα
καλύπτει τους βασικούς μισθούς και όλα τα επιδόματα και θα ισχύει για όλους
τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα. Οι πρακτικές προμηθειών θα βελτιωθούν με
στόχο τη ενίσχυση της αποτελεσματικότητας και τη διασφάλιση της διαφάνειας.
Το σύστημα υγείας, όπου σημειώθηκαν σημαντικές υπερβάσεις δαπανών, θα
αναθεωρηθεί μέσω μεταρρυθμίσεων στους τομείς της διαχείρισης, των λογιστικών
πρακτικών και της χρηματοδότησης. Η αναδιοργάνωση της τοπικής αυτοδιοίκησης
θα εφαρμοστεί με στόχο τη μείωση του αριθμού των τοπικών διοικήσεων και των
αιρετών υπάλληλων. Η κυβέρνηση θα συνεργαστεί με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για
να ξεκινήσει μια ανεξάρτητη εξωτερική λειτουργική αξιολόγηση της δημόσιας
διοίκησης σε επίπεδο κεντρικής κυβέρνησης. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα
συμβάλουν στην καθορισμό προτεραιοτήτων για τις κυβερνητικές δράσεις και θα
ενισχύσουν τον αγώνα κατά της σπατάλης και της διαφθοράς σε ολόκληρη τη
δημόσια διοίκηση,
? Ενίσχυση της αγοράς εργασίας και της εισοδηματικής πολιτικής. Σε
εναρμόνιση με τη μείωση των μισθών του δημόσιου τομέα, οι μισθοί του
ιδιωτικού τομέα πρέπει να γίνουν πιο ευέλικτοι ώστε να καταστεί δυνατή η
συγκράτηση του κόστους για μια εκτεταμένη χρονική περίοδο. Μετά από
διαβουλεύσεις με τους κοινωνικούς εταίρους εντός του πλαισίου της κοινοτικής
νομοθεσίας, η κυβέρνηση θα μεταρρυθμίσει το νομικό πλαίσιο για τις
μισθολογικές διαπραγματεύσεις στον ιδιωτικό τομέα, συμπεριλαμβανομένης και
της εξάλειψης της ασυμμετρίας στη διαιτησία. Η κυβέρνηση θα υιοθετήσει
νομοθεσία για τη θέσπιση ελάχιστων μισθών για νεοεισερχόμενους στην αγορά
εργασίας προκειμένου να προωθηθεί η δημιουργία θέσεων απασχόλησης για ειδικές
ομάδες που βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο, όπως οι νέοι και οι μακροχρόνια
άνεργοι. Παράλληλα, η κυβέρνηση θα εφαρμόσει το νέο σύστημα ελέγχου για την
αδήλωτη εργασία και θα εκσυγχρονίσει τους θεσμούς της αγοράς εργασίας. Η
νομοθεσία για την προστασία της απασχόλησης θα αναθεωρηθεί,
συμπεριλαμβανομένων των διατάξεων περί παράτασης της περιόδου μαθητείας, των
κανόνων που διέπουν τις ομαδικές απολύσεις και της διευκόλυνσης της ευρύτερης
χρήσης της μερικής απασχόλησης. Τα περιθώρια βελτίωσης της στόχευσης των
κοινωνικών δαπανών θα αναθεωρηθούν προκειμένου να ενισχυθεί το κοινωνικό
δίχτυ ασφαλείας για τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.
? Βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και ενίσχυση του ανταγωνισμού
στις αγορές. Η κυβέρνηση θα υιοθετήσει σύντομα νομοθεσία για τη θέσπιση
σημείων εξυπηρέτησης μιας στάσης (one-stop shops) για την έναρξη νέων
επιχειρήσεων με στόχο τη μείωση των διαδικασιών, του κόστους και των
καθυστερήσεων. Θα εισαχθεί νομοθεσία για τη μείωση των αδειών και άλλων
δαπανών για τη βιομηχανία. Η κυβέρνηση θα εφαρμόσει πλήρως τα βασικά βήματα
της Ευρωπαϊκής Οδηγίας για τις υπηρεσίες το 2010, κυρίως σε τομείς
προτεραιότητας, όπως ο τουρισμός, η εκπαίδευση και το λιανικό εμπόριο. Κατά
τη διάρκεια του επόμενου έτους, θα απελευθερωθούν κλειστά επαγγέλματα με την
μείωση των καθορισμένων αμοιβών και άλλων περιορισμών για τους δικηγόρους, τα
φαρμακεία, τους συμβολαιογράφους, τους μηχανικούς, τους αρχιτέκτονες, τις
οδικές μεταφορές και τους λογιστές. Επίσης, ο ρόλος της Ελληνικής Επιτροπής
Ανταγωνισμού θα ενισχυθεί. Οι αγορές δικτύων θα απελευθερωθούν σταδιακά,
ιδίως στους τομείς των μεταφορών και της ενέργειας, ενισχύοντας παράλληλα τις
ρυθμιστικές αρχές σε αυτούς τους τομείς σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές πολιτικές.
? Διαχείριση και αποκρατικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων. Οι κρατικές
επιχειρήσεις πρέπει να υπόκεινται σε μεγαλύτερη διαφάνεια με στόχο την αύξηση
της αποδοτικότητα τους και τη μείωση των ζημιών τους. Ως πρώτο βήμα, οι
οικονομικές καταστάσεις για το 2009 των δέκα κρατικών επιχειρήσεων με τις
μεγαλύτερες ζημιές, αφού ελεγχθούν από ορκωτούς λογιστές, θα δημοσιευθούν στο
διαδίκτυο. Θα συνταχθεί ένα χρονοδιάγραμμα και σχέδιο δράσης για τη βελτίωση
των οικονομικών επιδόσεων των μεγαλύτερων ζημιογόνων επιχειρήσεων, κυρίως
στον τομέα των σιδηροδρόμων και των μέσων μαζικής μεταφοράς. Το εν λόγω
σχέδιο δράσης θα περιλαμβάνει συγκεκριμένα μέτρα για τη μείωση του κόστους,
μεταξύ των οποίων είναι ο εξορθολογισμός των εξυπηρετούμενων δικτύων και η
αύξηση των τιμολογίων. Η κυβέρνηση θα επανεξετάσει την αξιοποίηση δημόσιας
περιουσίας, συμπεριλαμβανομένων των εκτάσεων που ανήκουν σε δημόσιες
επιχειρήσεις ή στην κυβέρνηση. Η κυβέρνηση θα εξετάσει περαιτέρω τη
δυνατότητα βελτίωσης της εταιρικής διακυβέρνησης και ενίσχυσης της εποπτείας
της κρατικής ιδιοκτησίας.
? Η βελτίωση της απορρόφησης κοινοτικών κονδυλίων των διαρθρωτικών ταμείων
και του Ταμείου Συνοχής. Η κυβέρνηση θα συνεργαστεί στενά με την Ευρωπαϊκή
Επιτροπή για να αυξήσει το ποσοστό απορρόφησης των κονδυλίων των Διαρθρωτικών
Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής, μεταξύ άλλων με τη θέσπιση εξαμηνιαίων
στόχων για τις αιτήσεις πληρωμών βασισμένων στο Σύστημα Διαχείρισης
Πληροφοριών και μετρήσιμων με πιστοποιημένα στοιχεία και με την υιοθέτηση
ενός συστήματος «γρήγορης παραγωγής έργων» το οποίο θα περιλαμβάνει
προθεσμίες για κάθε στάδιο της έγκρισης και εφαρμογής των έργων. Θα
υποβάλλονται τουλάχιστον δέκα μεγάλα έργα ανά έτος. Στο πλαίσιο του συνολικού
κονδυλίου δημοσίων επενδύσεων που συμφωνήθηκαν στο παρόν πρόγραμμα, θα
δημιουργηθεί ένας κεντρικός λογαριασμός που θα χρησιμοποιείται για πιστώσεις
του προϋπολογισμού για το κομμάτι της εθνικής συγχρηματοδότησης των
Διαρθρωτικών Ταμείων και του Ταμείου Συνοχής. Μια ειδική ομάδα κρούσης θα
δημιουργηθεί μέσα στην Επιτροπή με στόχο την εξασφάλιση της ταχύτερης
παράδοσης έργων υψηλής ποιότητας.
IV. ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
23. Οι ανάγκες χρηματοδότησης του προγράμματος αναμένεται να καλυφθούν με τη
χρηματοδοτική στήριξη από τα κράτη - μέλη της Ζώνης του Ευρώ και το ΔΝΤ,
ενισχύοντας παράλληλα την πρόσβαση στις αγορές κεφαλαίων. Παρά τη σημαντική
δημοσιονομική προσαρμογή, προβλέπουμε ένα χρηματοδοτικό έλλειμμα της τάξεως
των 110 δις ευρώ για την περίοδο του προγράμματος, το οποίο προβλέπεται να
καλυφθεί με αντίστοιχα διμερή δάνεια στήριξης από τους εταίρους στην Ευρωζώνη
(80 δις ευρώ) και μέσω της στήριξης του ΔΝΤ (30 δις ευρώ). Η Ελλάδα θα
αξιοποιήσει τους πόρους αυτούς παράλληλα, καθ' όλη τη διάρκεια του
προγράμματος, αντλώντας χρηματοδότηση από τα διμερή δάνεια και το ΔΝΤ σε
αναλογία 8 προς 3 για κάθε έμβασμα (που μετράται με τη συναλλαγματική
ισοτιμία του προγράμματος). Η αποφασιστική εφαρμογή του οικονομικού
προγράμματος θα συμβάλει στην οικονομική ανάκαμψη και θα ενισχύσει την
εμπιστοσύνη των αγορών. Αν η δημοσιονομική προσαρμογή προχωρήσει ταχύτερα από
το αναμενόμενο ή αν οι συνθήκες της αγοράς βελτιωθούν, η κυβέρνηση αντίστοιχα
δεν θα χρειαστεί να αντλήσει το σύνολο των κεφαλαίων από το μηχανισμό
στήριξης της ΕΕ και ΔΝΤ.
V. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ
24. Η πρόοδος εφαρμογής των πολιτικών στο πλαίσιο του παρόντος προγράμματος
θα παρακολουθείται μέσω τριμηνιαίων (και συνεχών) ποσοτικών κριτηρίων
απόδοσης (Κ.Α.), καθώς και ενδεικτικών στόχων, διαρθρωτικών σημείων αναφοράς,
αναθεωρήσεων του προγράμματος και ρητρών. Τα κριτήρια αυτά αναφέρονται
λεπτομερώς στους πίνακες 2 και 3. Οι ποσοτικοί στόχοι μέχρι το Δεκέμβριο του
2010 είναι κριτήρια απόδοσης (Κ.Α.). Οι στόχοι για την περίοδο 2011-2013
είναι ενδεικτικοί και θα μετατραπούν σε Κ.Α. για το 2011 κατά τη δεύτερη
αναθεώρηση του προγράμματος πριν από το τέλος του 2010. Ενα κοινό Μνημόνιο
Συνεννόησης μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ΕΚΤ ορίζει, κυρίως, τις
διαρθρωτικές πολιτικές που προτείνονται στο Μνημόνιο Οικονομικής και
Χρηματοπιστωτικής Πολιτικής και θέτει ένα συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο για
την εφαρμογή τους.
25. Στο πλαίσιο της συμφωνίας, η Τράπεζα της Ελλάδος θα εκτελέσει μία
αξιολόγηση των διασφαλίσεων σύμφωνα με την πολιτική διασφαλίσεων του ΔΝΤ. Σε
αυτό το πλαίσιο και για να διευκολυνθεί η έγκαιρη ολοκλήρωση της αξιολόγησης,
οι αρχές έχουν παραχωρήσει τις απαιτούμενες πληροφορίες ώστε η αξιολόγηση να
ξεκινήσει και έχουν ήδη εξουσιοδοτήσει εξωτερικούς ελεγκτές για να παράσχουν
πληροφορίες και να προβούν σε συζητήσεις με το προσωπικό του ΔΝΤ. Σχετικά με
αυτό, και δεδομένου ότι οι πληρωμές από το ΔΝΤ θα χρησιμοποιηθούν για άμεση
στήριξη του προϋπολογισμού, ένα μνημόνιο συνεννόησης μεταξύ της κυβέρνησης
και της Τράπεζας της Ελλάδος θα καθιερώσει ένα ξεκάθαρο πλαίσιο για τη μορφή
που θα πάρει η αποπληρωμή της χρηματοδότησης από το ΔΝΤ και η εξυπηρέτηση των
τόκων και άλλων χρεώσεων. Ως μέρος αυτών των ρυθμίσεων, οι εκταμιεύσεις του
Ταμείου θα κατατίθενται σε έναν ενιαίο δημόσιο λογαριασμό της κυβέρνησης στην
Τράπεζα της Ελλάδος προς χρήση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου